De geschiedenis en huidige rol van Zapatistas in Mexico

De Zapatistas zijn een groep voornamelijk inheemse activisten uit de Zuid-Mexicaanse staat Chiapas die in 1983 een politieke beweging organiseerden, de Ejército Zapatista de Liberación Nacional (Zapatista National Liberation Front, beter bekend als de EZLN). Ze staan ​​bekend om hun vechten voor landhervorming, belangenbehartiging voor inheemse groepen en hun ideologie van antikapitalisme en anti-globalisering, met name de negatieve effecten van beleid zoals de Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst (NAFTA) op inheemse gemeenschappen.

De Zapatistas begonnen op 1 januari 1994 in San Cristóbal de las Casas, Chiapas, een gewapende rebellie. De meest zichtbare leider van de Zapatista-beweging was tot voor kort een man die Subcomandante Marcos heette.

Belangrijkste afhaalrestaurants: The Zapatistas

• De Zapatistas, ook bekend als de EZLN, zijn een politieke beweging die bestaat uit inheemse activisten uit de Zuid-Mexicaanse staat Chiapas.
• De EZLN leidde op 1 januari 1994 tot een opstand om de onverschilligheid van de Mexicaanse regering tegen de armoede en marginalisering van inheemse gemeenschappen aan te pakken.
• De Zapatista's hebben vele andere anti-globaliserings- en anti-kapitalistische bewegingen over de hele wereld geïnspireerd.

EZLN

In november 1983 werd in reactie op de langdurige onverschilligheid van de Mexicaanse regering voor de armoede en ongelijkheid waarmee inheemse gemeenschappen worden geconfronteerd, een clandestiene guerrillagroep gevormd in de meest zuidelijke staat van Chiapas. De staat was een van de armste regio's van Mexico en had niet alleen een groot deel van de inheemse bevolking, maar ook van analfabetisme en ongelijke landverdeling. In de jaren zestig en zeventig hadden inheemse volkeren geweldloze bewegingen geleid voor landhervorming, maar de Mexicaanse regering negeerde hen. Uiteindelijk besloten ze dat gewapende strijd hun enige keuze was.

De guerrilla-groep heette de Ejército Zapatista de Liberación Nacional (Zapatista National Liberation Front), of de EZLN. Het is vernoemd naar Emiliano Zapata, een held van de Mexicaanse revolutie. De EZLN nam zijn slogan "tierra y libertad" (land en vrijheid) aan en verklaarde dat hoewel de Mexicaanse revolutie was geslaagd, zijn visie op landhervorming nog niet was bereikt. Naast zijn idealen werd de EZLN beïnvloed door Zapata's houding ten aanzien van gendergelijkheid. Tijdens de Mexicaanse revolutie was het leger van Zapata een van de weinigen die vrouwen toestonden om te vechten; sommigen bekleedden zelfs leiderschapsposities.

De leider van de EZLN was een gemaskerde man die Subcomandante Marcos heette; hoewel hij het nooit heeft bevestigd, is hij geïdentificeerd als Rafael Guillén Vicente. Marcos was een van de weinige niet-inheemse leiders van de Zapatista-beweging; hij kwam eigenlijk uit een middenklasse, goed opgeleid gezin in Tampico, in het noorden van Mexico. Hij verhuisde naar Chiapas in de jaren tachtig om te werken met Maya boeren. Marcos cultiveerde een aura van mystiek, altijd met een zwart masker voor zijn persoptredens.

Zapatista National Liberation Army-leider Subcomandante Marcos (L) rookt een pijp tijdens vredesbesprekingen op 24 februari 1994 in San Cristobal, Chiapas, Mexico. Omar Torres / Getty Images

1994 Opstand

Op 1 januari 1994, de dag waarop NAFTA (ondertekend door de VS, Mexico en Canada) van kracht werd, bestormden de Zapatista's zes steden in Chiapas, bezetten ze overheidsgebouwen, bevrijdden ze politieke gevangenen en verdreven ze landeigenaren van hun landgoederen. Ze kozen deze dag omdat ze wisten dat de handelsovereenkomst, met name de uitbuitende en ecologische destructieve aspecten van neoliberalisme en globalisering, inheemse en landelijke Mexicaanse gemeenschappen zou schaden. Cruciaal is dat ongeveer een derde van de rebellen vrouwen waren.

Drie Zapatista-vrouwen staan ​​voor een geschilderde muurschildering terwijl Zapatista-rebellenleider Subcommandante Marcos de details bespreekt van een 15-daagse protestmars die hij naar Mexico City zal leiden, 22 februari 2001. Susana Gonzalez / Getty Images

De EZLN wisselde vuur uit met het Mexicaanse leger, maar de gevechten duurden slechts 12 dagen, waarna een wapenstilstand werd getekend. Meer dan 100 mensen werden gedood. Inheemse gemeenschappen in andere delen van Mexico leidden de volgende jaren sporadische opstanden en veel pro-Zapatista-gemeenten verklaarden zich autonoom van de staat en de federale overheid.

In februari 1995 beval president Ernesto Zedillo Ponce de León Mexicaanse troepen naar Chiapas om Zapatista-leiders te vangen om verdere opstanden te voorkomen. De EZLN en vele inheemse boeren vluchtten naar de Lacandón Jungle. Zedillo richtte zich in het bijzonder op Subcomandante Marcos, noemde hem een ​​terrorist en verwees naar hem met zijn geboortenaam (Guillén) om een ​​deel van de mystiek van de rebellenleider weg te nemen. De acties van de president waren echter niet populair en hij werd gedwongen om te onderhandelen met de EZLN.

In oktober 1995 begon het EZLN vredesbesprekingen met de regering en in februari 1996 ondertekenden zij de San Andrés vredesakkoorden over inheemse rechten en cultuur. Het doel was om de aanhoudende marginalisering, discriminatie en uitbuiting van inheemse gemeenschappen aan te pakken, en hen een zekere mate van autonomie te bieden op het gebied van de overheid. In december weigerde de regering-Zedillo echter de overeenkomst na te komen en probeerde deze te wijzigen. De EZLN verwierp de voorgestelde wijzigingen, die de inheemse autonomie niet erkenden.

Twee vrouwen zwaaien met een teken om de vervulling van de akkoorden van San Andres op 8 maart 2000 terug te vorderen tijdens een demonstratie in Chiapas, Mexico. Janet Schwartz / Getty Images

Ondanks het bestaan ​​van de akkoorden bleef de Mexicaanse regering een geheime oorlog voeren tegen de Zapatistas. Paramilitaire troepen waren verantwoordelijk voor een bijzonder gruwelijk bloedbad in de stad Acteal in Chiapas.

In 2001 leidde Subcomandante Marcos een Zapatista-mobilisatie, een 15-daagse mars van Chiapas naar Mexico City, en sprak op het centrale plein, de Zócalo, tot een menigte van honderdduizenden. Hij lobbyde voor de regering om de San Andrés-akkoorden af ​​te dwingen, maar het congres keurde een verwaterde wet goed die door de EZLN werd verworpen. In 2006 veranderde Marcos, die zijn naam veranderde in Delegate Zero, en de Zapatistas kwamen opnieuw tevoorschijn tijdens een presidentiële race om te pleiten voor inheemse rechten. Hij trad af van zijn EZLN-leiderschapsrol in 2014.

Zapatistas vandaag

Na de opstand wenden de Zapatista's zich tot geweldloze methoden om zich te organiseren voor de rechten en autonomie van de inheemse bevolking. In 1996 organiseerden ze een nationale bijeenkomst van inheemse volkeren in Mexico, die het National Indigenous Congress (CNI) werd. Deze organisatie, die een grote verscheidenheid aan verschillende etnische groepen vertegenwoordigt en wordt ondersteund door het EZLN, is een cruciale stem geworden die pleit voor inheemse autonomie en zelfbeschikking.

In 2016 stelde de CNI de oprichting voor van een Inheemse Raad van Bestuur, die 43 verschillende inheemse groepen zou vertegenwoordigen. De Raad noemde een inheemse Nahuatl-vrouw, Maria de Jesús Patricio Martínez (bekend als "Marichuy"), die als onafhankelijke kandidaat bij de presidentsverkiezingen van 2018 zou optreden. Ze hebben echter niet voldoende handtekeningen ontvangen om haar in stemming te brengen.

Maria de Jesus Patricio, die de eerste inheemse presidentskandidaat van het land wil zijn, woont op 24 januari 2018 een politieke bijeenkomst bij in het monument Hemiciclo voor Benito Juarez in Mexico-stad. Pedro Pardo / Getty Images

In 2018 werd de linkse populistische kandidaat Andrés Manuel López Obrador gekozen tot president en hij beloofde de San Andrés-akkoorden op te nemen in de Mexicaanse grondwet en de relatie van de federale regering met de Zapatistas te herstellen. Zijn nieuwe Maya Train-project, dat een spoorweg in het zuidoosten van Mexico wil bouwen, wordt echter tegengewerkt door veel milieuactivisten en inheemse groepen, waaronder de Zapatistas. De spanning tussen de federale overheid en de Zapatistas blijft dus bestaan.

Aanhangers van het Zapatista National Liberation Army (EZLN) nemen deel aan een protest tegen het Maya Train-project van de regering van Andres Manuel Lopez Obrador voor het Nationaal Paleis in Mexico-Stad op 25 januari 2019. Rodrigo Arangua / Getty Images

nalatenschap

De Zapatistas en de geschriften van Subcomandante Marcos hebben een belangrijke invloed gehad op anti-globalisering, anti-kapitalistische en inheemse bewegingen in Latijns-Amerika en de wereld. De protesten van Seattle in 1999 tijdens de bijeenkomst van de Wereldhandelsorganisatie en de recentere Occupy-beweging die in 2011 werd opgestart, hebben bijvoorbeeld duidelijke ideologische banden met de Zapatista-beweging. Bovendien heeft de nadruk van de Zapatistas op gendergelijkheid en het feit dat veel leiders vrouwen zijn geweest, een blijvende erfenis gehad in termen van de empowerment van vrouwen van kleur. In de loop der jaren is de ontmanteling van het patriarchaat een meer centraal doel voor het EZLN geworden.

Ondanks deze impact hebben de Zapatistas er altijd op aangedrongen dat elke beweging moet reageren op de behoeften van de eigen gemeenschappen en niet alleen de methoden of doelen van de EZLN moet nastreven..

bronnen

• "Subcomandante Marcos." Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/biography/Subcomandante-Marcos, 29 juli 2019.
• "Zapatista National Liberation Army."Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/topic/Zapatista-National-Liberation-Army, 31 juli 2019.
• Klein, Hilary. "Een vonk van hoop: de lopende lessen van de Zapatista-revolutie 25 jaar later." NACLA. https://nacla.org/news/2019/01/18/spark-hope-ongoing-lessons-zapatista-revolution-25-years, 29 juli 2019.
• "Nieuw tijdperk voor het Zapatista-leger van Mexico 25 jaar na de opstand."Telesur.https://www.telesurenglish.net/analysis/New-Era-for-Mexicos-Zapatista-Army-25-Years-After-Uprising--20181229-0015.html, 29 juli 2019.