De vulkaanuitbarsting in Krakatoa

De uitbarsting van de vulkaan in Krakatoa in de westelijke Stille Oceaan in augustus 1883 was in alle opzichten een grote ramp. Het hele eiland Krakatoa werd eenvoudig uit elkaar geblazen en de resulterende tsunami doodde tienduizenden mensen op andere eilanden in de buurt.

Het vulkanische stof dat in de atmosfeer werd geworpen, beïnvloedde het weer over de hele wereld, en mensen zo ver weg als Groot-Brittannië en de Verenigde Staten begonnen uiteindelijk bizarre rode zonsondergangen te zien die werden veroorzaakt door deeltjes in de atmosfeer.

Het zou jaren duren voor wetenschappers om de griezelige rode zonsondergangen te verbinden met de uitbarsting in Krakatoa, omdat het fenomeen van stof dat in de bovenste atmosfeer werd geworpen niet werd begrepen. Maar als de wetenschappelijke effecten van Krakatoa troebel bleven, had de vulkaanuitbarsting in een afgelegen deel van de wereld een vrijwel onmiddellijke impact op dichtbevolkte regio's.

De gebeurtenissen in Krakatoa waren ook belangrijk omdat het een van de eerste keren was dat gedetailleerde beschrijvingen van een kolossaal nieuwsevenement snel de wereld rond reisden, gedragen door onderzeese telegraafdraden. Lezers van dagbladen in Europa en Noord-Amerika konden de huidige berichten over de ramp en de enorme implicaties daarvan volgen.

Begin jaren 1880 waren Amerikanen eraan gewend geraakt nieuws uit Europa te ontvangen via onderzeese kabels. En het was niet ongebruikelijk om gebeurtenissen in Londen, Dublin of Parijs binnen enkele dagen in kranten in het Amerikaanse Westen te zien beschrijven.

Maar het nieuws uit Krakatoa leek veel exotischer en kwam uit een regio waar de meeste Amerikanen nauwelijks aan konden denken. Het idee dat gebeurtenissen op een vulkanisch eiland in de westelijke Stille Oceaan binnen enkele dagen aan de ontbijttafel konden worden gelezen, was een onthulling. En zo werd de afgelegen vulkaan een gebeurtenis die de wereld kleiner leek te maken.

De vulkaan in Krakatoa

De grote vulkaan op het eiland Krakatoa (soms gespeld als Krakatau of Krakatowa) doemde op over de Straat Sunda, tussen de eilanden Java en Sumatra in het huidige Indonesië.

Vóór de uitbarsting van 1883 bereikte de vulkanische berg een hoogte van ongeveer 2600 voet boven zeeniveau. De hellingen van de berg waren bedekt met groene vegetatie en het was een opmerkelijk herkenningspunt voor zeilers die door de zeestraten liepen.

In de jaren voorafgaand aan de massale uitbarsting vonden verschillende aardbevingen plaats in het gebied. En in juni 1883 begonnen kleine vulkaanuitbarstingen over het eiland te rommelen. Gedurende de zomer nam de vulkanische activiteit toe en begon het getij op eilanden in het gebied te worden beïnvloed.

De activiteit bleef versnellen en uiteindelijk kwamen op 27 augustus 1883 vier massale uitbarstingen uit de vulkaan. De laatste kolossale explosie verwoestte tweederde van het eiland Krakatoa, waardoor het in essentie werd opgeblazen. Krachtige tsunami's werden getriggerd door de kracht.

De schaal van de vulkaanuitbarsting was enorm. Niet alleen werd het eiland Krakatoa verbrijzeld, er werden ook andere kleine eilanden gecreëerd. En de kaart van de Straat Sunda werd voor altijd veranderd.

Lokale effecten van de uitbarsting van Krakatoa

Zeelieden op schepen in nabijgelegen rijstroken meldden verbazingwekkende gebeurtenissen die verband hielden met de vulkaanuitbarsting. Het geluid was luid genoeg om het trommelvlies van sommige bemanningsleden op schepen op vele kilometers afstand te doorbreken. En puimsteen, of brokken van gestolde lava, regende uit de lucht, bekogend de oceaan en het dek van schepen.

De tsunami's die waren vertrokken door de vulkaanuitbarsting, stegen tot 120 voet en sloegen tegen de kustlijnen van de bewoonde eilanden Java en Sumatra. Hele nederzettingen werden weggevaagd en naar schatting stierven 36.000 mensen.

Distant Effects of the Krakatoa Eruption

Het geluid van de enorme vulkaanuitbarsting reisde enorme afstanden over de oceaan. Bij de Britse buitenpost op Diego Garcia, een eiland in de Indische Oceaan, meer dan 2000 km van Krakatoa, was het geluid duidelijk te horen. Mensen in Australië meldden ook dat ze de explosie hoorden. Het is mogelijk dat Krakatoa een van de luidste geluiden ooit op aarde heeft gemaakt, alleen geëvenaard door de vulkaanuitbarsting van de berg Tambora in 1815.

Puimstukken waren licht genoeg om te drijven, en weken na de uitbarsting dreven grote stukken binnen met de getijden langs de kust van Madagaskar, een eiland voor de oostkust van Afrika. Sommige van de grote stukken vulkanisch gesteente bevatten dierlijke en menselijke skeletten. Ze waren griezelige overblijfselen van Krakatoa.