De Latijnse namen voor dagen van de week
Share
Romeinen noemden de dagen van de week na de zeven bekende planeten - of liever, hemellichamen - die naar Romeinse goden waren genoemd: Sol, Luna, Mars, Mercurius, Jove (Jupiter), Venus en Saturnus. Zoals gebruikt in de Romeinse kalender, stonden de namen van de goden in het genitief enkelvoud, wat betekende dat elke dag een dag was "van" of "toegewezen aan" een bepaalde god.
- sterft Solis, "dag van de zon"
- sterft Lunae, "dag van de maan"
- sterft Martis, "dag van Mars" (Romeinse oorlogsgod)
- sterft Mercurii, "dag van Mercurius" (Romeinse boodschapper van de goden en god van handel, reizen, diefstal, welsprekendheid en wetenschap.)
- sterft Iovis, "dag van Jupiter" (Romeinse god die donder en bliksem creëerde; beschermheer van de Romeinse staat)
- sterft Veneris, "dag van Venus" (Romeinse godin van liefde en schoonheid)
- sterft Saturni, "dag van Saturnus" (Romeinse god van de landbouw)
Latijnse en moderne Romaanse talen
Alle Romaanse talen - Frans, Spaans, Portugees, Italiaans, Catalaans en anderen - waren afgeleid van het Latijn. De ontwikkeling van die talen in de afgelopen 2000 jaar is getraceerd met behulp van oude documenten, maar zelfs zonder naar die documenten te kijken, hebben de moderne namen van de week duidelijke overeenkomsten met de Latijnse termen. Zelfs het Latijnse woord voor "dagen" (overlijdt) is afgeleid van het Latijnse 'from the gods' (deus, DIIS ablatief meervoud), en het wordt ook weerspiegeld in de eindes van de termen in de Romaanse taaldag ("di" of "es").
| Latin Days of the Week en Romance Language Cognates | ||||
|---|---|---|---|---|
| (Engels) | Latijns | Frans | Spaans | Italiaans |
| maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag | sterft Lunae sterft Martis sterft Mercurii sterft Iovis sterft Veneris sterft Saturni sterft Solis | Lundi Mardi Mercredi Jeudi Vendredi Samedi Dimanche | lunes martes miércoles jueves viernes sábado domingo | lunedì Martedi Mercoledì giovedi venerdì sabato domenica |
Oorsprong van de Seven-Planet Week
Hoewel de namen van de week die door moderne talen worden gebruikt, niet verwijzen naar goden die moderne mensen aanbidden, noemden de Romeinse namen zeker de dagen na de hemellichamen geassocieerd met bepaalde goden - en andere oude kalenders ook.
De moderne zevendaagse week met dagen genoemd naar goden geassocieerd met hemellichamen, is waarschijnlijk ontstaan in Mesopotamië tussen de 8e en 6e eeuw v.Chr. De op de maan gebaseerde Babylonische maand had vier periodes van zeven dagen, met een of twee extra dagen om de bewegingen van de maan te verklaren. De zeven dagen werden (waarschijnlijk) genoemd naar de zeven bekende grote hemellichamen, of liever naar hun belangrijkste goden die met die lichamen zijn geassocieerd. Die kalender werd meegedeeld aan de Hebreeën tijdens de Judeese ballingschap in Babylon (586-537 v.Chr.), Die werden gedwongen de keizerlijke kalender van Nebukadnezar te gebruiken en deze voor eigen gebruik aan te nemen na hun terugkeer naar Jeruzalem.
Er is geen direct bewijs voor het gebruik van hemellichamen als naamdagen in Babylonië - maar er is in de Judese kalender. De zevende dag wordt Shabbat genoemd in de Hebreeuwse bijbel - de Aramese term is "shabta" en in het Engels "Sabbat". Al deze termen zijn afgeleid van het Babylonische woord 'shabbatu', oorspronkelijk geassocieerd met de volle maan. Alle Indo-Europese talen gebruiken een of andere vorm van het woord om te verwijzen naar zaterdag of zondag; de Babylonische zonnegod werd Shamash genoemd.
| Planetaire Goden | ||||
|---|---|---|---|---|
| Planeet | Babylonisch | Latijns | Grieks | Sanskriet |
| Zon | Shamash | Sol | Helios | Surya, Aditya, Ravi |
| Maan | Zonde | Luna | Selene | Chandra, Soma |
| Mars | Nergal | Mars | Ares | Angaraka, Mangala |
| Kwik | Nabu | Mercurius | Hermes | budh |
| Jupiter | Marduk | Iupiter | Zeus | Brishaspati, Cura |
| Venus | Ishtar | Venus | Afrodite | Shukra |
| Saturnus | Ninurta | Saturnus | Kronos | Shani |
Goedkeuring van de Zevendaagse Planetaire Week
De Grieken namen de kalender over van de Babyloniërs, maar de rest van het Middellandse Zeegebied en daarbuiten keurde de week van zeven dagen pas in de eerste eeuw na Christus goed. Die verspreiding in het achterland van het Romeinse rijk wordt toegeschreven aan de Joodse diaspora, toen het Joodse volk Israël verliet voor de verafgelegen elementen van het Romeinse rijk na de verwoesting van de Tweede Tempel in 70 CE.
De Romeinen leenden niet rechtstreeks van de Babyloniërs, ze emuleerden de Grieken, die dat wel deden. Graffiti in Pompeii, vernietigd door de uitbarsting van de Vesuvius in 79 CE, bevat verwijzingen naar de dagen van de week genoemd door een planetaire god. Maar over het algemeen werd de zevendaagse week niet veel gebruikt totdat de Romeinse keizer Constantijn de Grote (306-337 CE) de zevendaagse week in de Juliaanse kalender introduceerde. De vroege christelijke kerkleiders waren ontzet over het gebruik van heidense goden voor namen en deden hun best om ze te vervangen door cijfers, maar zonder langdurig succes.
-Uitgegeven door Carly Silver
Bronnen en verder lezen
- Falk, Michael. "Astronomische namen voor de dagen van de week." Journal of the Royal Astronomical Society of Canada 93: 122-133
- Ker, James. "'Nundinae': De cultuur van de Romeinse week." Feniks 64.3 / 4 (2010): 360-85. Afdrukken.
- MacMullen, Ramsay. "Marktdagen in het Romeinse rijk." Feniks 24.4 (1970): 333-41. Afdrukken.
- Oppenheim, A. L. "Weer de Neo-Babylonische week." Bulletin van de American Schools of Oriental Research 97 (1945): 27-29. Afdrukken.
- Ross, Kelley. "De dagen van de week." The Proceedings of the Friesian School, 2015.
- Achtersteven, Sacha. "De Babylonische kalender bij Elephantine." Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 130 (2000): 159-71. Afdrukken.
