De definitie van institutioneel racisme

De term "institutioneel racisme" beschrijft maatschappelijke patronen en structuren die onderdrukkende of anderszins negatieve voorwaarden opleggen aan identificeerbare groepen op basis van ras of etniciteit. Onderdrukking kan komen van het bedrijfsleven, de overheid, het gezondheidszorgsysteem, de scholen of de rechtbank, onder andere instellingen. Dit fenomeen kan ook worden aangeduid als maatschappelijk racisme, geïnstitutionaliseerd racisme of cultureel racisme.

Institutioneel racisme moet niet worden verward met individueel racisme, dat gericht is tegen een of enkele individuen. Het heeft het potentieel om mensen op grote schaal negatief te beïnvloeden, bijvoorbeeld als een school weigert om Afrikaanse Amerikanen te accepteren op basis van kleur. 

De geschiedenis van institutioneel racisme 

De term 'institutioneel racisme' werd ergens eind jaren zestig bedacht door Stokely Carmichael, die later bekend zou worden als Kwame Ture. Carmichael vond het belangrijk om onderscheid te maken tussen persoonlijke vooringenomenheid, die specifieke effecten heeft en relatief eenvoudig kan worden geïdentificeerd en gecorrigeerd, met institutionele vooringenomenheid, die over het algemeen langdurig is en meer gebaseerd is op inertie dan op opzet.

Carmichael maakte dit onderscheid omdat hij, net als Martin Luther King Jr., blanke gematigden en niet-toegewijde liberalen zat was die het gevoel hadden dat het primaire of enige doel van de burgerrechtenbeweging blanke persoonlijke transformatie was. Carmichael's primaire zorg - en de primaire zorg van de meeste leiders van de burgerrechten in die tijd - was maatschappelijke transformatie, een veel ambitieuzer doel.

Hedendaagse relevantie 

Institutioneel racisme in de Verenigde Staten is het gevolg van het sociale kastenstelsel dat door slavernij en raciale segregatie in stand hield en werd ondersteund. Hoewel de wetten die dit kastensysteem afdwingen niet langer van kracht zijn, is de basisstructuur ervan nog steeds aanwezig. Deze structuur kan geleidelijk uit elkaar vallen over een periode van generaties, maar activisme is vaak nodig om het proces te versnellen en in de tussentijd een rechtvaardiger samenleving te bieden.

Voorbeelden van institutioneel racisme 

• Tegengestelde financiering van openbare scholen is niet noodzakelijkerwijs een daad van individueel racisme. Men kan zich zeker verzetten tegen openbare schoolfinanciering om geldige, niet-racistische redenen. Maar in de mate dat verzet tegen financiering door de openbare school een onevenredig en schadelijk effect heeft op minderheidsjongeren, bevordert dit de agenda van institutioneel racisme.
• Veel andere standpunten die in strijd zijn met de agenda voor burgerrechten, zoals oppositie tegen positieve actie, kunnen ook het vaak onbedoelde effect hebben van instandhoudend institutioneel racisme.
• Raciale profilering vindt plaats wanneer een groep het doelwit is van een verdenking op basis van ras, etnische afkomst of omdat ze tot een andere erkende beschermde klasse behoren. Het meest bekende voorbeeld van raciaal profileren is dat de rechtshandhaving zich richt op Afro-Amerikaanse mannen. Moslims zijn ook onderworpen aan raciale profilering na 11 september 2001, inclusief iedereen met een uiterlijk uit het Midden-Oosten ongeacht de werkelijke religieuze overtuigingen van die persoon. 

Kijkend naar de toekomst 

Verschillende vormen van activisme hebben door de jaren heen beroemd gevochten tegen institutioneel racisme. Abolitionisten en suffragettes zijn belangrijke voorbeelden uit het verleden. De Black Lives Matter-beweging werd gelanceerd in de zomer van 2013 na de dood van de 17-jarige Trayvon Martin in 2012 en de daaropvolgende vrijspraak van zijn schutter, waarvan velen voelden dat ze gebaseerd waren op race.