In Engelse grammatica, syntactische dubbelzinnigheid (ook wel genoemd structurele dubbelzinnigheid of grammaticale dubbelzinnigheid) is de aanwezigheid van twee of meer mogelijke betekenissen binnen een enkele zin of reeks woorden, in tegenstelling tot lexicale dubbelzinnigheid, wat de aanwezigheid is van twee of meer mogelijke betekenissen binnen een enkel woord. De beoogde betekenis van een syntactisch dubbelzinnige zin kan in het algemeen - hoewel niet altijd - worden bepaald door de context van het gebruik ervan.
Syntactische dubbelzinnigheid is meestal het gevolg van een slechte woordkeuze. Als voorzichtigheid niet wordt gebruikt bij het selecteren van zinnen die in een connotatieve in plaats van een denotatieve context worden genomen, meer dan één betekenis kunnen hebben, of als de zinnen waarin ze worden gebruikt niet correct zijn geconstrueerd, kunnen de resultaten vaak verwarrend zijn voor lezers of luisteraars . Hier zijn enkele voorbeelden:
In "Cognitive Psychology," vertellen auteurs M. Eysenck en M. Keane ons dat enige syntactische dubbelzinnigheid voorkomt op een "globaal niveau", wat betekent dat hele zinnen open kunnen staan voor twee of meer mogelijke interpretaties, onder verwijzing naar de zin, "Ze koken appels ," als voorbeeld.
De dubbelzinnigheid is of het woord "koken" wordt gebruikt als een bijvoeglijk naamwoord of een werkwoord. Als het een bijvoeglijk naamwoord is, verwijst "zij" naar de appels en "koken" identificeert het type appels dat wordt besproken. Als het een werkwoord is, verwijst 'zij' naar de mensen die de appels koken.
De auteurs zeggen verder dat luisteraars kunnen achterhalen welke betekenis wordt gesuggereerd in gesproken zinnen "door prosodische signalen te gebruiken in de vorm van stress, intonatie, enzovoort". Het voorbeeld dat ze hier aanhalen is de dubbelzinnige zin: "De oude mannen en vrouwen zaten op de bank." De mannen zijn oud, maar de vrouwen ook oud?
Ze leggen uit dat als de vrouwen op de bank zitten niet ouderen, wanneer het woord "mannen" wordt gesproken, zal het relatief lang duren, terwijl "de beklemtoonde lettergreep bij 'vrouwen' een sterke stijging van de spraakcontour zal hebben." Als de vrouwen op de bank ook oud zijn, zullen deze signalen niet aanwezig zijn.
Syntactische ambiguïteit is meestal niet iets waar men naar streeft in heldere communicatie, maar het heeft wel zijn nut. Een van de meest vermakelijke is wanneer dubbele betekenissen worden toegepast voor komische doeleinden. Het negeren van de geaccepteerde context van een zin en het omarmen van een alternatieve betekenis eindigt vaak in een lach.
"Op een ochtend schoot ik een olifant in mijn pyjama. Ik weet niet hoe hij in mijn pyjama is gekomen."
-Groucho Marx
"Een dame met een klembord hield me laatst op straat tegen. Ze zei: 'Kun je een paar minuten sparen voor kankeronderzoek?' Ik zei: 'Oké, maar we zullen niet veel gedaan krijgen.' "
-Engelse cabaretier Jimmy Carr
"Het is een kleine wereld, maar ik zou het niet willen schilderen."
-Amerikaanse komiek Steven Wright
De dubbelzinnigheid hier ligt in de uitdrukking "kleine wereld". Hoewel het adagium 'Het is een kleine wereld' algemeen wordt aanvaard dat het een van de vele geaccepteerde figuratieve betekenissen heeft (wat een toeval; we zijn niet zo verschillend van elkaar, enz.), Heeft Wright ervoor gekozen de zin letterlijk te nemen. Relatief gezien is de wereld - zoals in de aarde - misschien niet zo groot als andere planeten, maar het zou nog steeds een enorm karwei zijn om het te schilderen.