Om te algemeen te zijn, zijn er twee soorten non-fictieboeken die het lezen waard zijn: boeken geschreven door een vooraanstaande specialist die de huidige stand van zijn of haar vakgebied samenvat, vaak gericht op het unieke idee dat de carrière van de auteur definieert; en die geschreven door een journalist zonder speciale kennis van het veld, die een bepaald idee volgen, de grenzen van disciplines overschrijden wanneer dit door de achtervolging wordt vereist. Malcolm Gladwell's "Blink" is een bravoure voorbeeld van het laatste soort boek: hij varieert door kunstmusea, eerste hulp kamers, politieauto's en psychologie laboratoria na een vaardigheid die hij 'snelle cognitie' noemt.
Snelle cognitie is het soort snelle besluitvorming dat wordt uitgevoerd zonder na te denken over hoe iemand denkt, sneller en vaak correcter dan het logische deel van de hersenen kan. Gladwell stelt zichzelf drie taken: de lezer ervan overtuigen dat deze snelle oordelen even goed of beter kunnen zijn dan gemotiveerde conclusies, om te ontdekken waar en wanneer snelle cognitie een slechte strategie bewijst, en om te onderzoeken hoe de resultaten van de snelle cognitie kunnen worden verbeterd. Gladwell voert drie taken uit, brengt anekdotes, statistieken en een beetje theorie op de markt om zijn zaak overtuigend te beargumenteren.
Gladwell's bespreking van 'dunne plakjes' is arresterend: in een psychologisch experiment kunnen normale mensen die een kwartier krijgen om de slaapzaal van een student te onderzoeken de persoonlijkheid van het onderwerp nauwkeuriger beschrijven dan zijn of haar eigen vrienden. Een cardioloog genaamd Lee Goldman ontwikkelde een beslissingsboom die, met behulp van slechts vier factoren, de kans op hartaanvallen beter evalueert dan getrainde cardiologen in de spoedafdeling van Cook County Hospital in Chicago:
Twee jaar lang werden gegevens verzameld en uiteindelijk kwam het resultaat niet eens in de buurt. De regel van Goldman won zonder twijfel in twee richtingen: het was maar liefst 70 procent beter dan de oude methode om patiënten te herkennen die niet echt een hartaanval hadden. Tegelijkertijd was het veiliger. Het hele punt van voorspelling van pijn op de borst is ervoor te zorgen dat patiënten die grote complicaties hebben, meteen worden toegewezen aan de coronaire en intermediaire eenheden. Aan hun lot overgelaten, vermoedden de artsen bij de ernstigste patiënten ergens tussen 75 en 89 procent van de tijd. Het algoritme vermoedde meer dan 95 procent van de tijd. (pp. 135-136)
Het geheim is weten welke informatie u moet weggooien en welke u moet bewaren. Onze hersenen kunnen dat werk onbewust uitvoeren; wanneer snelle cognitie afbreekt, hebben de hersenen een meer voor de hand liggende maar minder correcte voorspeller gegrepen. Gladwell onderzoekt hoe race en geslacht van invloed zijn op de verkoopstrategie van autodealers, het effect van lengte op salaris en promotie naar topposities in het bedrijf, en onterechte schietpartijen van burgers op politie om aan te tonen dat onze onbewuste vooroordelen echte en soms tragische gevolgen hebben. Hij onderzoekt ook hoe de verkeerde dunne plak, in focusgroepen of in een enkele slok test van frisdranken, bedrijven ertoe kan brengen de voorkeuren van consumenten te verwarren.
Er zijn dingen die kunnen worden gedaan om onze geest te herleiden langs lijnen die meer bijdragen tot nauwkeurige dunne plakjes: we kunnen onze onbewuste vooroordelen veranderen; we kunnen de verpakking van producten veranderen in iets dat beter test bij de consument; we kunnen numeriek bewijs analyseren en beslissingsbomen maken; we kunnen alle mogelijke gezichtsuitdrukkingen en hun gedeelde betekenissen analyseren en er vervolgens naar kijken op videoband; en we kunnen onze vooroordelen ontwijken door blind te screenen, het bewijs verbergen dat ons tot onjuiste conclusies zal leiden.
Deze wervelwind tour van snelle cognitie, zijn, efits en valkuilen, heeft slechts een paar eigen valkuilen. Gladwell geschreven in een openhartige en gemoedelijke stijl, sluit vriendschap met zijn lezers, maar daagt ze zelden uit. Dit is wetenschappelijk schrijven voor een zo breed mogelijk publiek; mensen met een wetenschappelijke opleiding kunnen schuren over het vervangen van anekdote voor studieresultaten, en kunnen wensen dat de auteur met een of meer van zijn voorbeelden diepgaander was ingegaan; anderen vragen zich misschien af hoe ze het bereik van hun eigen pogingen tot snelle cognitie kunnen vergroten. Gladwell kan hun eetlust opwekken, maar zal die lezers niet volledig tevreden stellen. Zijn focus is smal en dit helpt hem zijn doelen te bereiken; misschien is dit geschikt voor een boek met de titel 'Blink'.