Amadeus van Peter Shaffer combineert fictie en geschiedenis om de laatste jaren van Wolfgang Amadeus Mozart te beschrijven. Het stuk focust ook op Antonio Salieri, een oudere componist die, voortgestuwd door jaloezie, de tragische ondergang van zijn rivaal, Mozart in kaart brengt.
Waarschijnlijk niet. Ondanks de geruchten zijn de meeste historici tevreden met het meer realistische idee dat Mozart stierf aan reumatische koorts. Dit fictieve verslag van de vroegtijdige ondergang van Mozart ging in 1979 in première in Londen. De verhaallijn is echter niets nieuws. Kort na de dood van Mozart in 1791 verspreidden geruchten dat het jonge genie misschien vergiftigd was. Sommigen zeiden dat het de vrijmetselaars waren. Anderen beweerden dat Antonio Salieri er iets mee te maken had. In de 19e eeuw schreef de Russische toneelschrijver Aleksandr Pushkin een kort stuk, Mozart en Salieri, dat diende als een primaire bron voor Shaffer's toneelstuk.
Ondanks de kritische lofbetuigingen en overvloedige kaartverkoop in Londen, was Shaffer niet tevreden. Hij wilde eerder substantiële wijzigingen aanbrengen Amadeus ging in première op Broadway. Er is een oud Amerikaans gezegde: "Als het niet kapot is, repareer het dan niet." Maar sinds wanneer luisteren Britse toneelschrijvers naar grammaticaal incorrecte spreekwoorden? Gelukkig verbeterden de zorgvuldige revisies het spel tienvoudig, waardoor Amadeus niet alleen een fascinerend biografisch drama, maar een van de meest glorieuze rivaliteit in dramatische literatuur.
De Italiaanse componist veracht zijn jongere rivaal om verschillende redenen:
Er zijn veel opmerkelijke rivaliteit in de toneelgeschiedenis. Soms is het gewoon een kwestie van goed versus kwaad. Shakespeare's Iago is een verontrustend voorbeeld van een vijandige rivaal die, net als Salieri, zich voordoet als de vriend van de gehate protagonist. Ik ben echter meer geïnteresseerd in rivalen die elkaar tot op zekere hoogte respecteren.
De romantische rivaliteit in Man en Superman is een goed voorbeeld. Jack Tanner en Anne Whitefield vechten verbaal tegen elkaar, maar onder dit alles schuilt een gepassioneerde bewondering. Soms worden rivalen gesmeed door een kloof in ideologieën, zoals met Javert en Jean Valjean in Les Misérables. Maar van al deze rivaliteit is de relatie Amadeus het meest meeslepend, vooral vanwege de complexiteit van het hart van Salieri.
De duivelse jaloezie van Salieri wordt gemengd met goddelijke liefde voor de muziek van Mozart. Salieri begrijpt meer dan enig ander personage de verbazingwekkende kwaliteiten van de muziek van Wolfgang. Een dergelijke combinatie van woede en bewondering maakt de rol van Salieri tot een bekroning voor zelfs de meest vooraanstaande thespians.
Gedurende Amadeus, Peter Shaffer presenteert Mozart slim het ene moment als een kinderachtige buffoon, en vervolgens wordt Mozart in de volgende scène genageld door zijn eigen kunstenaarschap, aangedreven door zijn muze. De rol van Mozart is gevuld met energie, speelsheid, maar onderstreept wanhoop. Hij wil zijn vader behagen - zelfs na de dood van zijn vader. De lichtheid en soulfulness van Mozart vormen een opvallend contrast met Salieri en zijn broeierige schema's.
Dus, Amadeus wordt een van de ultieme rivaliteit van het theater, wat resulteert in prachtige monologen die muziek en waanzin beschrijven met bitterzoete welsprekendheid.