Sociologen definiëren het huwelijk als een sociaal ondersteunde vakbond waarbij twee of meer personen betrokken zijn bij wat wordt beschouwd als een stabiele, duurzame regeling die doorgaans ten minste gedeeltelijk is gebaseerd op een soort seksuele band.
Afhankelijk van de samenleving kan het huwelijk een religieuze en / of civiele sanctie vereisen, hoewel sommige paren kunnen worden beschouwd als getrouwd door simpelweg een tijdje samen te wonen (common law huwelijk). Hoewel huwelijksceremonies, regels en rollen van de ene samenleving tot de andere kunnen verschillen, wordt het huwelijk als een cultureel universeel beschouwd, wat betekent dat het aanwezig is als een sociale instelling in alle culturen.
Het huwelijk heeft verschillende functies. In de meeste samenlevingen dient het om kinderen sociaal te identificeren door verwantschapsbanden met een moeder, vader en uitgebreide familieleden te definiëren. Het dient ook om seksueel gedrag te reguleren, om eigendom, prestige en macht over te dragen, te behouden of te consolideren, en vooral, het is de basis voor de instelling van het gezin.
In de meeste samenlevingen wordt een huwelijk beschouwd als een permanent sociaal en juridisch contract en een relatie tussen twee mensen die gebaseerd is op wederzijdse rechten en plichten tussen de echtgenoten. Een huwelijk is vaak gebaseerd op een romantische relatie, hoewel dit niet altijd het geval is. Maar hoe dan ook, het duidt meestal op een seksuele relatie tussen twee mensen. Een huwelijk bestaat echter niet eenvoudig tussen de getrouwde partners, maar wordt eerder gecodificeerd als een sociale instelling op wettelijke, economische, sociale en spirituele / religieuze manieren. Omdat een huwelijk door de wet en door religieuze instellingen wordt erkend en economische banden tussen de echtgenoten met zich meebrengt, moet een ontbinding van het huwelijk (nietigverklaring of scheiding) op zijn beurt een ontbinding van de huwelijksrelatie in al deze gebieden met zich meebrengen.
Meestal begint de instelling van het huwelijk met een periode van verkering die uitmondt in een uitnodiging om te trouwen. Dit wordt gevolgd door de huwelijksceremonie, waarin wederzijdse rechten en verantwoordelijkheden specifiek kunnen worden vermeld en overeengekomen. Op veel plaatsen moet de staat of een religieuze autoriteit een huwelijk bestraffen om het als geldig en legaal te kunnen beschouwen.
In veel samenlevingen, waaronder de westerse wereld en de Verenigde Staten, wordt het huwelijk algemeen beschouwd als de basis van en het fundament voor het gezin. Dit is de reden waarom een huwelijk vaak sociaal wordt begroet met onmiddellijke verwachtingen dat het paar kinderen zal voortbrengen, en waarom kinderen die buiten het huwelijk worden geboren soms worden gebrandmerkt met het stigma van onwettigheid.
Het huwelijk heeft verschillende sociale functies die belangrijk zijn binnen de samenlevingen en culturen waar het huwelijk plaatsvindt. Meestal dicteert het huwelijk de rollen die echtgenoten spelen in elkaars leven, in het gezin en in de samenleving als geheel. Meestal gaat het bij deze rollen om een verdeling van arbeid tussen de echtgenoten, zodanig dat elk verantwoordelijk is voor verschillende taken die nodig zijn binnen het gezin.
Amerikaanse socioloog Talcott Parsons schreef over dit onderwerp en schetste een theorie van de rollen binnen een huwelijk en huishouden, waarin vrouwen / moeders de expressieve rol spelen van een verzorger die zorgt voor socialisatie en emotionele behoeften van anderen in het gezin, terwijl de echtgenoot / vader is verantwoordelijk voor de taak om geld te verdienen om het gezin te onderhouden. In overeenstemming met dit denken dient een huwelijk vaak de functie van het dicteren van de sociale status van de echtgenoten en het paar, en het creëren van een machtshiërarchie tussen het paar. Samenlevingen waarin de echtgenoot / vader de meeste macht in het huwelijk heeft staan bekend als patriarchaten. Omgekeerd zijn matriarchale samenlevingen die waarin vrouwen / moeders de meeste macht hebben.
Het huwelijk dient ook de sociale functie van het bepalen van familienamen en lijnen van familiale afkomst. In de VS en een groot deel van de westerse wereld is patrilineaire afkomst een veel voorkomende praktijk, wat betekent dat de familienaam die van de echtgenoot / vader volgt. Veel culturen, waaronder sommige in Europa en vele in Midden- en Latijns-Amerika, volgen echter de matrilineaire afkomst. Tegenwoordig is het gebruikelijk dat pas getrouwde stellen een koppeltekennaam creëren die de genoemde afstamming van beide partijen bewaart, en dat kinderen de achternamen van beide ouders dragen.
In de westerse wereld is het monogame huwelijk tussen twee echtgenoten de meest voorkomende vorm van huwelijk. Andere vormen van huwelijk die overal ter wereld voorkomen zijn polygamie (een huwelijk van meer dan twee echtgenoten), polyandrie (een huwelijk van een vrouw met meer dan één echtgenoot) en polygynie (het huwelijk van een echtgenoot met meer dan één vrouw). (In algemeen gebruik wordt polygamie vaak misbruikt om te verwijzen naar polygynie.) Als zodanig zijn de regels van het huwelijk, de taakverdeling binnen een huwelijk en wat de rollen van mannen, vrouwen en echtgenoten zijn in het algemeen aan verandering onderhevig en zijn ze meestal onderhandeld door de partners binnen het huwelijk, in plaats van stevig voorgeschreven door traditie.
In de loop van de tijd is de instelling van het huwelijk uitgebreid en hebben meer individuen het recht om te trouwen gewonnen. Het huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht komt steeds vaker voor en is op veel plaatsen, waaronder de Verenigde Staten, door de wet en door vele religieuze groepen bestraft. In de VS de uitspraak van het Supreme Court 2015 Obergefell v. Hodges wetten overtreden die het homohuwelijk verbieden. Deze verandering in de praktijk, wetgeving en culturele normen en verwachtingen voor wat een huwelijk is en wie eraan kan deelnemen, weerspiegelt het feit dat het huwelijk zelf een sociaal construct is.
Bijgewerkt door Nicki Lisa Cole, Ph.D.