De aambeeldregel Hoe NASA zijn shuttles houdt Veilig tegen onweer

De National Aeronautics and Space Administration (NASA's) Anvil Cloud Rule is een set regels die ruimteschepen weer veilig houden tijdens zware onweersbuien. Het is een onderdeel van de Weather Launch Commit Criteria - een set regels gecreëerd door NASA die de weersomstandigheden definieert waarin shuttle lancering en landing verboden zijn.

Regels met betrekking tot aambeeldwolken

Niet starten door een bijgevoegde aambeeldwolk. Als bliksem optreedt in het aambeeld of de bijbehorende hoofdwolk, start dan niet binnen 10 zeemijl gedurende de eerste 30 minuten nadat bliksem is waargenomen, of binnen 5 zeemijl van 30 minuten tot 3 uur nadat bliksem is waargenomen.

Niet starten of het vliegroute het voertuig zal dragen ...

• door niet-transparante delen van een losgemaakt aambeeld gedurende de eerste drie uur nadat het aambeeld loskomt van de ouderwolk, of de eerste vier uur nadat de laatste bliksem in het losgemaakte aambeeld heeft plaatsgevonden.
• binnen tien zeemijlen van niet-transparante delen van een losgemaakt aambeeld gedurende de eerste dertig minuten na de tijd van de laatste bliksem in de ouder of aambeeldwolk vóór detachering, of het losgemaakte aambeeld na zijn detachering.
• binnen 5 zeemijl van niet-transparante delen van een losgemaakt aambeeld gedurende de eerste drie uur na het tijdstip van de laatste bliksem in de ouder- of aambeeldwolk vóór onthechting, of het losgemaakte aambeeld na onthechting, tenzij er een veldmolen is binnen 5 nautische mijlen van het losgemaakte aambeeld die de afgelopen 15 minuten minder dan 1.000 volt per meter aflezen en een maximale radarretour van enig deel van het losgemaakte aambeeld binnen 5 zeemijlen van de vliegroute waren minder dan 10 dBZ op radar (lichte regen) voor 15 minuten.

Wat's een aambeeldwolk?

Aambeeldwolken, genoemd naar hun gelijkenis met een ijzeren aambeeld, zijn de ijzige bovenste gedeelten van cumulonimbus onweersbuiwolken die worden veroorzaakt door een opstijging van lucht in de onderste gedeelten van de atmosfeer. Wanneer de opstijgende lucht 40.000-60.000 of meer voet bereikt, heeft deze de neiging zich te verspreiden in een karakteristieke aambeeldvorm. Over het algemeen geldt dat hoe groter de cumulonimbuswolk, hoe zwaarder de storm zal zijn.

De aambeeldbovenkant van een cumulonimbuswolk wordt eigenlijk veroorzaakt doordat het de top van de stratosfeer raakt - de tweede laag van de atmosfeer. Aangezien deze laag als een "kap" voor convectie fungeert (de koelere temperaturen aan de bovenkant ontmoedigen onweersbuien (convectie), kunnen de toppen van stormwolken nergens heen maar verspreiden ze zich naar buiten.

Waarom zijn aambeeldwolken zo gevaarlijk?

De aambeeldregel is bedoeld om ruimteveer en de gevoelige elektronische apparatuur aan boord te beschermen tegen drie belangrijke gevaren die samenhangen met cumulonimbuswolken: bliksem, harde wind en ijskristallen.

In feite lopen shuttle s niet alleen gevaar door bliksem in de aambeeldwolk zelf, maar het kan ook leiden tot meer bliksem. Wanneer de space shuttle hoog de atmosfeer in gaat, geeft de lange pluim uit de uitlaat een pad waardoor bliksem kan stromen. Bovendien zal de pluim het elektrische veld verminderen dat nodig is om natuurlijke bliksem te activeren.

bronnen

• Space Shuttle Weather Launch Commit Criteria en KSC End of Mission Weather Landing Criteria. NASA. http://www.nasa.gov/centers/kennedy/pdf/423407main_weather-rules-feb2010.pdf