De koningin van het Verenigd Koninkrijk - koningin Elizabeth II, vanaf juli 2018 - is het staatshoofd in Canada op grond van de vroegere status van Canada als kolonie van Groot-Brittannië. Vóór haar was het Canadese staatshoofd haar vader, koning George VI. De bevoegdheden van de koningin als staatshoofd worden namens haar uitgeoefend door de gouverneur-generaal van Canada, behalve wanneer de koningin in Canada is. De gouverneur-generaal, net als de koningin, blijft buiten de politiek omdat de rol van staatshoofd in Canada grotendeels ceremonieel is. Gouverneurs-generaal en luitenant-gouverneurs worden beschouwd als vertegenwoordigers van en daarom ondergeschikt aan het staatshoofd, in tegenstelling tot ondergeschikt zijn aan het hoofd van de regering, die in Canada de premier is.
In tegenstelling tot het staatshoofd in een presidentieel systeem zoals dat van de Verenigde Staten, wordt de koningin van Canada beschouwd als de personificatie van de staat in plaats van een actieve politieke rol te spelen. Technisch gezien 'doet' de koningin niet zoveel als ze 'is'. Ze dient een overwegend symbolisch doel en blijft neutraal in politieke aangelegenheden.
Zoals uiteengezet in de Canadese grondwet, heeft de gouverneur-generaal, die namens de koningin werkt, een aantal belangrijke verantwoordelijkheden, van het ondertekenen van alle wetsontwerpen, het houden van verkiezingen tot het inhuldigen van de gekozen premier en zijn of haar kabinet. In werkelijkheid vervult de gouverneur-generaal deze taken symbolisch en verleent hij in het algemeen een koninklijke instemming met elke wet, benoeming en voorstel van de premier.
Het Canadese staatshoofd heeft echter wel constitutionele machten die bekend staan als noodreserve-machten, die het staatshoofd en het staatshoofd scheiden om de goede werking van de Canadese parlementaire regering te waarborgen. In de praktijk worden deze bevoegdheden zeer zelden uitgeoefend.
De koningin heeft de macht om:
Terwijl ministers, wetgevers, politie, ambtenaren en leden van de strijdkrachten trouw zweren aan de koningin, regeert ze hen niet rechtstreeks. Canadese paspoorten worden bijvoorbeeld uitgegeven 'in naam van de koningin'. De belangrijkste uitzondering op de symbolische, niet-politieke rol van de koningin als staatshoofd is haar vermogen om immuniteit te verlenen tegen vervolging en gratie voor of na een proces.
Elizabeth II, in 1952 gekroond tot koningin van het Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland, is de langst regerende soeverein in het moderne tijdperk van Canada. Ze is hoofd van het Gemenebest, een federatie van landen, waaronder Canada, en is de monarch van 12 landen die tijdens haar bewind onafhankelijk zijn geworden. Ze trad toe tot de troon na de dood van haar vader, George VI, die 16 jaar lang als koning had gediend.
In 2015 overtrof ze haar betovergrootmoeder, koningin Victoria, als de langst regerende Britse monarch en de langst regerende koningin en vrouwelijk staatshoofd in de geschiedenis.