Veles (Volos), Slavische God van vee en de onderwereld

Veles, of Volos, is de naam van de pre-christelijke Slavische God van vee, die naast zijn rol als beschermer van huisdieren ook de God van de onderwereld was en de bittere vijand van Perun, de Slavische God van Thunder.

Belangrijkste afhaalrestaurants: Veles

• Alternatieve namen: Volos, Weles Vlasii, St. Blaise of Blasius of Vlas
• equivalenten: Hermes (Grieks), Velinas (Oostzee), Odin (Norse), Varuna (Vedic) 
• epitheta: God van vee, God van de onderwereld
• Cultuur / Land: Pre-christelijke Slavische 
• Primaire bronnen: The Tale of Igor's Campaign, Old Russian Chronicles
• Rijken en krachten: Beschermer van boeren, de god van water en de onderwereld, de bittere vijand van Perun, een tovenaar; een borg voor menselijke verdragen; helderziendheid en profetieën; handelaren en handelaren

Veles in Slavic Mythology

De vroegste verwijzing naar Veles is in het Rus-Byzantijnse verdrag van 971, waarin de ondertekenaars bij Veles moeten zweren. Overtreders van het verdrag worden gewaarschuwd voor een dreigende straf: ze worden gedood door hun eigen wapens en worden 'geel als goud', wat sommige wetenschappers hebben geïnterpreteerd als 'vervloekt met een ziekte'. Als dat zo is, zou dat een verband impliceren met de Vedische god Varuna, ook een veegod die ziekten kon sturen om onverlaten te straffen. 

Veles wordt geassocieerd met een breed scala aan krachten en beschermers: hij wordt geassocieerd met poëzie en wijsheid, de heer van de wateren (oceanen, zeeën, schepen en draaikolken). Hij is zowel de jager als de beschermer van vee en de heer van de onderwereld, een weerspiegeling van het Indo-Europese concept van de onderwereld als een weiland. Hij is ook verwant aan een oude Slavische cultus van de overleden ziel; de oude Litouwse term 'welis' betekent 'dood' en 'welci' betekent 'dode zielen'. 

Uiterlijk en reputatie 

Afbeelding van Veles. Public Domain / Wikimedia Commons CC BY-SA 4.0 / Mhapon 

Hoewel er weinig afbeeldingen zijn, wordt Veles over het algemeen afgebeeld als een kale mens, soms met megafoons op zijn hoofd. In de epische scheppingsstrijd tussen Velos en Perun is Veles echter een slang of draak die in een nest van zwarte wol of op een zwart vlies onder de Wereldboom ligt; sommige geleerden hebben gesuggereerd dat hij een vormveranderaar was.

Naast tamme paarden, koeien, geiten en schapen wordt Veles geassocieerd met wolven, reptielen en zwarte vogels (raven en kraaien). 

Kosmische strijd tussen Perun en Veles

De bekendste mythe van Veles is te vinden in verschillende versies, of fragmenten van versies, uit de verschillende culturen die beweren dat ze afstammen van de Kievse Rus '. Het verhaal is een scheppingsmythe, waarin Veles Mokosh ontvoert (de godin van de zomer en partner van Perun, God van de donder). Perun en zijn vijand vechten voor het universum onder een enorme eik, de heilige boom van Perun, vergelijkbaar met zowel Griekse als Noorse (Yggdrasil) mythologieën. De strijd wordt gewonnen door Perun en daarna worden de wateren van de wereld bevrijd en vloeiend.  

Het scheiden van de menselijke en onderwereld

Een tweede scheppingsmythe geassocieerd met Veles is de vorming van de grens tussen de onderwereld en de menselijke wereld, een resultaat van een verdrag tussen Veles en een herder / goochelaar. 

In het verdrag belooft de niet nader genoemde herder zijn beste koe op te offeren aan Veles en vele verboden na te leven. Vervolgens scheidt hij de menselijke wereld van de wilde onderwereld geleid door Veles, ofwel een groef die door Veles zelf wordt geploegd of een groef over de weg die door de herder is gesneden met een mes dat de kwade machten niet kunnen oversteken. 

Post-christelijke veranderingen

Er zijn nog veel mogelijk herkenbare overblijfselen van Veles over in de Slavische mythologie nadat Vladimir de Grote het christendom naar de Rus bracht in 988. Velia blijft een feest van de doden in het oude Litouws en viert de grens tussen de wereld van de levenden en de wereld van de levenden. de doden, met Veles opererend als een rol van het leiden van zielen naar de onderwereld. 

De strijd tussen Perun (Ilija Muromets of St. Elias) en Veles (Selevkiy) is te vinden in veel verschillende vormen, maar in latere verhalen, in plaats van goden, zijn ze complementaire figuren gescheiden van elkaar door een voor geploegd door Christus, die bekeert hen. Veles wordt waarschijnlijk ook vertegenwoordigd door St. Vlasii, afgebeeld in Russische iconografie als omringd door schapen, koeien en geiten.

bronnen 

• Dixon-Kennedy, Mike. "Encyclopedia of Russian and Slavic Myth and Legend." Santa Barbara CA: ABC-CLIO, 1998. Afdrukken.
• Dragnea, Mihai. "Slavische en Grieks-Romeinse mythologie, vergelijkende mythologie." Brukenthalia: Romanian Cultural History Review 3 (2007): 20-27. Afdrukken.
• Golema, Martin. "Middeleeuwse Saint Ploughmen en heidense Slavische mythologie." Studia Mythologica Slavica 10 (2007): 155-77. Afdrukken.
• Ivankovic, Milorad. "Nieuwe inzichten over Slavische God Volos? / Veles? Vanuit een Vedisch perspectief." Studia Mythologica Slavica 22 (2019): 55-81. Afdrukken.
• Kalik, Judith en Alexander Uchitel. Slavische goden en helden. Londen: Routledge, 2019. Afdrukken.
• Lurker, Manfred. "Een woordenboek van goden, godinnen, duivels en demonen." Londen: Routledge, 1987. Afdrukken.
• Lyle, Emily B. "Tijd en de Indo-Europese goden in de Slavische context." Studia Mythologica Slavica 11 (2008): 115-16. Afdrukken.
• Ralston, W.R.S. "De liederen van het Russische volk, ter illustratie van de Slavische mythologie en het Russische sociale leven." Londen: Ellis & Green, 1872. Afdrukken.
• Zaroff, Roman. 'Georganiseerde heidense cultus in Kiev'. De uitvinding van buitenlandse elite of de evolutie van lokale traditie? ' Studia Mythologica Slavica (1999). Afdrukken.