Het concordaat van 1801 Napoleon en de kerk

Het concordaat van 1801 was een overeenkomst tussen Frankrijk - zoals vertegenwoordigd door Napoleon Bonaparte - en zowel de kerk in Frankrijk als het pausdom over de positie van de rooms-katholieke kerk in Frankrijk. Deze eerste zin is een beetje vals omdat, terwijl het concordaat officieel een religieuze nederzetting was namens de Franse natie, Napoleon en de doelen van het toekomstige Franse rijk zo massaal centraal stonden, het is eigenlijk Napoleon en het pausdom.

De behoefte aan een concordaat

Een akkoord was nodig omdat de steeds radicaalere Franse revolutie de oude rechten en voorrechten die de kerk had genoten, weghaalde, een groot deel van zijn land in beslag nam en het doorverkocht aan seculiere landhouders, en op een gegeven moment op het randje leek, onder Robespierre en het Comité van Openbare veiligheid, van het starten van een nieuwe religie. Tegen de tijd dat Napoleon de macht overnam, was het schisma tussen de kerk en de staat sterk verminderd en had een katholieke opwekking plaatsgevonden in een groot deel van Frankrijk. Dit heeft ertoe geleid dat sommigen de verwezenlijking van de Concordaat hebben bemoeilijkt, maar het is belangrijk om te onthouden dat de Franse Revolutie de religie in Frankrijk uit elkaar had gescheurd, en of er een Napoleon was of niet, iemand moest proberen de situatie tot vrede te brengen.

Er was nog steeds een officieel meningsverschil, tussen de rest van de kerk, met name het pausdom, en de staat en Napoleon geloofden dat enige overeenstemming nodig was om nederzetting naar Frankrijk te brengen (en om zijn eigen status te vergroten). Een vriendelijke katholieke kerk kon het geloof in Napoleon afdwingen en uiteenzetten wat Napoleon dacht dat de juiste manieren waren om in het keizerlijke Frankrijk te leven, maar alleen als Napoleon in het reine kon komen. Evenzo ondermijnde een gebroken kerk de vrede, veroorzaakte grote spanningen tussen de traditionele vroomheid van plattelandsgebieden en anti-kerkelijke steden, voedde koninklijke en contrarevolutionaire ideeën. Omdat het katholicisme gekoppeld was aan royalty en monarchie, wilde Napoleon het koppelen aan zijn royalty en monarchie. De beslissing van Napoleon om in het reine te komen was dus volledig pragmatisch, maar door velen verwelkomd. Alleen omdat Napoleon het voor zijn eigen gewin deed, betekent niet dat een Concordat niet nodig was, alleen dat degene die ze kregen op een bepaalde manier was.

De overeenkomst

Deze overeenkomst was het concordaat van 1801, hoewel het officieel werd afgekondigd met Pasen 1802 na het doorlopen van eenentwintig herschrijvingen. Napoleon had het ook uitgesteld, zodat hij eerst militair de vrede kon veiligstellen, in de hoop dat een dankbare natie niet zou worden gestoord door Jacobijnse vijanden van de overeenkomst. De paus stemde ermee in de inbeslagname van kerkbezit te accepteren en Frankrijk stemde ermee in bisschoppen en andere kerkfiguren loon te geven van de staat, waardoor de scheiding van de twee werd beëindigd. De eerste consul (wat Napoleon zelf betekende) kreeg de macht om bisschoppen te benoemen, de kaart van kerkgeografie werd herschreven met veranderde parochies en bisdommen. Seminaries waren weer legaal. Napoleon voegde ook de 'Organische artikelen' toe die de pauselijke controle over bisschoppen controleerden, waarbij de wensen van de regering werden bevorderd en de paus werd verstoord. Andere religies waren toegestaan. In feite had het pausdom Napoleon onderschreven.

Einde van het concordaat

De vrede tussen Napoleon en de paus brak in 1806 toen Napoleon een nieuwe 'imperiale' catechismus introduceerde. Dit waren sets van vragen en antwoorden die bedoeld waren om mensen te informeren over de katholieke religie, maar Napoleons versies onderwezen en indoctrineerden mensen in de ideeën van zijn rijk. Napoleons relatie met de kerk bleef ook ijzig, vooral nadat hij zichzelf zijn eigen Saint's Day gaf op 16 augustus. De paus excommuniceerde zelfs Napoleon, die reageerde door de paus te arresteren. Toch bleef het concordaat intact, en hoewel het niet perfect was, probeerde sommige regio's traag te zijn. Napoleon probeerde in 1813 meer macht uit de kerk te halen toen het concordaat van Fontainebleau aan de paus werd gedwongen, maar dit werd snel verworpen. Napoleon bracht een vorm van religieuze vrede naar Frankrijk die de revolutionaire leiders buiten hun bereik hadden gevonden.

Napoleon is misschien in 1814 en 15 uit de macht gevallen en republieken en rijken kwamen en gingen, maar het concordaat bleef tot 1905 toen een nieuwe Franse republiek het annuleerde ten gunste van de 'scheidingswet' die kerk en staat scheidde.