De collagekunst van fotomontage

Fotomontage is een soort collagekunst. Het bestaat voornamelijk uit foto's of fragmenten van foto's om de geest van de kijker op specifieke verbindingen te richten. De stukken zijn vaak geconstrueerd om een ​​boodschap over te brengen, of dat nu een commentaar is op politieke, sociale of andere kwesties. Als ze correct worden uitgevoerd, kunnen ze een dramatische impact hebben.

Er zijn veel manieren waarop een fotomontage kan worden geconstrueerd. Heel vaak worden foto's, kranten- en tijdschriftenknipsels en ander papier op een oppervlak geplakt, waardoor het werk een echt collagegevoel krijgt. Andere kunstenaars combineren foto's in de donkere kamer of camera en in moderne fotografische kunst is het heel gebruikelijk dat de afbeeldingen digitaal worden gemaakt.

Fotomontages door de tijd definiëren

Tegenwoordig denken we vaak aan fotomontage als een knip- en plaktechniek voor het maken van kunst. Het begon in de eerste dagen van de fotografie toen kunstfotografen speelden met wat zij combinatiedruk noemden. 

Oscar Rejlander was een van die kunstenaars en zijn stuk "The Two Ways of Life" (1857) is een van de bekendste voorbeelden van dit werk. Hij fotografeerde elk model en achtergrond en combineerde meer dan dertig negatieven in de donkere kamer om een ​​zeer grote en gedetailleerde afdruk te maken. Het zou veel coördinatie hebben gekost om deze scène in één beeld te krijgen.

Andere fotografen speelden met fotomontage toen de fotografie van start ging. Soms zagen we postkaarten over mensen in verre landen liggen of afbeeldingen met het ene hoofd op het lichaam van een ander. Er waren zelfs enkele mythische wezens gemaakt met behulp van verschillende technieken.

Een deel van het fotomontage-werk is duidelijk collagisch. Elementen behielden het uiterlijk dat ze uit kranten, ansichtkaarten en prenten waren gesneden, wat veel waren. Deze stijl is een zeer fysieke techniek.

Ander fotomontage-werk, zoals Rejlander's, is niet overduidelijk collagisch. In plaats daarvan worden de elementen samengevoegd om een ​​samenhangend beeld te creëren dat de aandacht trekt. Een goed uitgevoerde afbeelding in deze stijl vraagt ​​je af of het een montage of een rechte foto is, waardoor veel kijkers zich afvragen hoe de kunstenaar het heeft gedaan.

Dada-artiesten en fotomontage

Een van de beste voorbeelden van echt collages fotomontagewerk is dat van de Dada-beweging. Van deze anti-art agitators was bekend dat ze in opstand kwamen tegen alle bekende conventies in de kunstwereld. Veel van de Dada-kunstenaars in Berlijn experimenteerden rond de jaren 1920 met fotomontage.

Hannah Höch's "Cut with a Kitchen Knife through the Last Weimar Beer-Belly Cultural Epoch of Germany" is een perfect voorbeeld van fotomontage in Dada-stijl. Het toont ons een mix van modernisme (veel machines en high-tech spullen uit die periode) en de "nieuwe vrouw" door middel van foto's genomen van de Berliner Illustrierte Zeitung, een goed circulerende krant op dat moment.

We zien het woord "Dada" vele malen herhaald, waaronder een vlak boven een foto van Albert Einstein aan de linkerkant. In het midden zien we een pirouettend balletdanseres die haar hoofd heeft verloren, terwijl het hoofd van iemand anders vlak boven haar opgeheven armen zweeft. Dit zwevende hoofd is een foto van de Duitse kunstenaar Käthe Kollwitz (1867-1945), de eerste vrouwelijke professor benoemd aan de Berlin Art Academy.

Het werk van de fotomontagekunstenaars van Dada was beslist politiek. Hun thema's hadden de neiging om te protesteren tegen de Eerste Wereldoorlog. Veel van de beelden waren afkomstig van massamedia en in abstracte vormen gesneden. Andere kunstenaars in deze beweging zijn Duitsers Raoul Hausmann en John Heartfield en de Rus Alexander Rodchenko.

Meer artiesten nemen fotomontage over

Fotomontage stopte niet bij de dadaïsten. Surrealisten zoals Man Ray en Salvador Dali hebben het opgepikt, net als talloze andere kunstenaars in de jaren sinds het debuut.

Terwijl een paar moderne kunstenaars met de fysieke materialen blijven werken en composities knippen en plakken, komt het steeds vaker voor dat het werk op de computer wordt gedaan. Met beeldbewerkingsprogramma's zoals Adobe Photoshop en onmetelijke bronnen voor beeldmateriaal zijn kunstenaars niet langer beperkt tot afgedrukte foto's.

Veel van deze moderne fotomontagestukken doen de geest duizelen en gaan over in fantasie waarin kunstenaars droomachtige werelden creëren. Commentaar blijft de bedoeling van veel van deze stukken, hoewel sommigen gewoon het construct van de kunstenaar van denkbeeldige werelden of surrealistische scènes verkennen.