Neil LaBute heeft het spel getiteld Vet varken (die in 2004 voor het eerst in première ging op Broadway) om onze aandacht te trekken. Als hij echter bot wilde zijn, had hij het stuk kunnen noemen Lafheid, want dat is waar dit komische drama echt over gaat.
Tom is een jonge urban professional die een slechte staat van dienst heeft in het snel verliezen van interesse in de aantrekkelijke vrouwen met wie hij uitgaat. Hoewel Tom in vergelijking met zijn ruwe vriend Carter gevoeliger lijkt dan je typische cad. In feite ontmoet Tom in de eerste scène van het stuk een slimme, flirterige vrouw die wordt beschreven als zeer groot. Wanneer de twee contact maken en ze haar telefoonnummer geeft, is Tom oprecht geïnteresseerd en beginnen de twee te daten.
Maar diep van binnen is Tom ondiep. (Ik weet dat dat een paradox lijkt, maar zo is hij.) Hij is te zelfbewust over wat zijn zogenaamde 'werkvrienden' denken over zijn relatie met Helen. Het helpt niet dat hij een wraakzuchtige medewerker genaamd Jeannie heeft gedumpt die zijn vriendin met overgewicht interpreteert als een persoonlijke aanval:
JEANNIE: Ik weet zeker dat je dacht dat dit me pijn zou doen, toch?
Het helpt ook niet als zijn slungelige vriend Carter een foto van Helen steelt en een kopie naar iedereen op kantoor e-mailt. Maar uiteindelijk is dit een toneelstuk over een jonge man die in het reine komt met wie hij is:
TOM: Ik ben een zwak en angstig persoon, Helen, en ik word niet beter.
LaBute heeft een duidelijk talent voor irritante, eeltige mannelijke personages. De twee jongens binnen Vet varken volg in deze traditie, maar ze zijn lang niet zo walgelijk dan de eikels in de film van LaBute In the Company of Men.
Carter is misschien een slijmerige bal, maar hij is niet zo gemeen. In eerste instantie is hij verbijsterd door het feit dat Tom met een dikke vrouw uitgaat. Ook is hij er vast van overtuigd dat Tom en andere aantrekkelijke mensen "met [hun] eigen soort moeten rennen." Kortom, Carter denkt dat Tom zijn jeugd verspilt door met iemand van Helen's grootte te daten.
Als iemand echter de samenvatting van het stuk leest, vraagt hij: "Hoeveel beledigingen kun je horen voordat je moet opstaan en de vrouw van wie je houdt verdedigt?" Op basis van die vaagheid zou het publiek kunnen veronderstellen dat Tom naar het breekpunt wordt geduwd door een spervuur van vreselijke beledigingen op kosten van zijn vriendin. Toch is Carter niet volledig ongevoelig. In een van de beste monologen van het stuk vertelt Carter hoe hij zich in het openbaar vaak schaamde voor zijn zwaarlijvige moeder. Hij geeft ook het wijste advies in het stuk:
CARTER: Doe wat je wilt. Als je dit meisje leuk vindt, luister dan niet naar een verdomd woord dat iemand zegt.
Dus als Carter de beledigingen en groepsdruk aflegt en de wraakzuchtige Jeannie kalmeert en verder gaat met haar leven, waarom maakt Tom het dan uit met Helen? Hij geeft te veel om wat anderen denken. Zijn zelfbewustzijn belet hem om een emotioneel vervullende relatie na te streven.
LaBute biedt een goed ontwikkeld vrouwelijk personage (Helen) en een secundair vrouwelijk personage dat op een artistiek misvuur lijkt. Jeannie krijgt niet veel toneeltijd, maar wanneer ze aanwezig lijkt, lijkt ze een typische jilted medewerker te zien in talloze sitcoms en films.
WireImage / Getty ImagesMaar haar stereotiepe oppervlakkigheid biedt een mooie folie voor Helen, een vrouw die helder, zelfbewust en eerlijk is. Ze moedigt Tom aan om ook eerlijk te zijn en voelt vaak zijn onhandigheid wanneer ze in het openbaar zijn. Ze valt hard en snel voor Tom. Aan het einde van het stuk geeft ze toe:
HELEN: Ik hou zoveel van je, echt waar, Tom. Voel een connectie met jou waarvan ik mezelf niet heb toegestaan om over zo lang te dromen, laat staan er deel van uit te maken.
Uiteindelijk kan Tom niet van haar houden, omdat hij te paranoïde is over wat anderen denken. Daarom, hoe triest het einde van het stuk ook lijkt, is het goed dat Helen en Tom al vroeg de waarheid onder ogen zien van hun haperende relatie. (Levensechte disfunctionele paren kunnen een waardevolle les uit dit stuk leren.)
Als je Helen vergelijkt met iemand als Nora van A Doll's House, zie je hoe empowered en assertief vrouwen zijn geworden in de afgelopen eeuwen. Nora bouwt een volledig huwelijk op basis van gevels. Helen staat erop de waarheid onder ogen te zien voordat ze een serieuze relatie toestaat.
Er is een gril over haar persoonlijkheid. Ze houdt van oude oorlogsfilms, meestal obscure films uit de Tweede Wereldoorlog. Dit kleine detail is misschien iets dat LaBute heeft uitgevonden om haar uniek te maken voor andere vrouwen (en daarmee de aantrekkingskracht van Tom voor haar uit te leggen). Bovendien kan het ook het type man onthullen dat ze moet vinden. De Amerikaanse soldaten van de Tweede Wereldoorlog waren over het algemeen moedig en bereid om te vechten voor wat ze geloofden, zelfs ten koste van hun leven. Deze mannen maken deel uit van wat journalist Tom Brokaw omschreef als The Greatest Generation. Mannen als Carter en Tom verbleken in vergelijking. Misschien is Helen geobsedeerd door de films, niet vanwege de "mooie explosies" maar omdat ze haar herinneren aan de mannelijke figuren in haar familie, en een model bieden voor potentiële partners, betrouwbare, standvastige mannen die niet bang zijn om een risico te nemen.
WireImage / Getty ImagesSoms lijkt de dialoog van LaBute te veel moeite te doen om David Mamet na te streven. En de korte aard van het stuk (een van die no 90-minuten durende ondernemingen zoals Shanley's Twijfel) doet het denken aan die ABC After School Specials uit mijn kindertijd. Het waren korte films die zich concentreerden op waarschuwende verhalen van moderne dilemma's: pesten, anorexia, groepsdruk, zelfbeeld. Ze hadden echter niet zoveel scheldwoorden als de stukken van LaBute. En de secundaire personages (Carter en Jeannie) ontsnappen nauwelijks aan hun sitcomish-roots.
Ondanks deze fouten, Vet varken triomfeert met zijn centrale karakters. Ik geloof in Tom. Ik ben helaas Tom geweest; er zijn tijden geweest dat ik dingen heb gezegd of keuzes heb gemaakt op basis van de verwachtingen van anderen. En ik heb me Helen gevoeld (misschien geen overgewicht, maar iemand die het gevoel heeft dat ze zijn verwijderd van degenen die door de reguliere samenleving als aantrekkelijk worden bestempeld).
Er is geen gelukkige afloop in het stuk, maar gelukkig, in het echte leven, vinden de Helens van de wereld (soms) de juiste man, en leren de Toms van de wereld (soms) hoe ze hun angst voor de meningen van anderen kunnen overwinnen. Als meer van ons aandacht zouden besteden aan de lessen van het stuk, zouden we die bijvoeglijke naamwoorden kunnen vervangen door 'vaak' en 'bijna altijd'.