Bergketens fungeren als barrières voor de luchtstroom over het aardoppervlak en persen het vocht uit de lucht. Wanneer een pakje warme lucht een bergketen bereikt, wordt het omhoog de berghelling opgetild, terwijl het afkoelt. Dit proces staat bekend als orografisch optillen en de koeling van de lucht resulteert vaak in grote wolken, neerslag en zelfs onweer.
Het fenomeen van orografisch tillen kan bijna dagelijks worden waargenomen tijdens de warme zomerdagen in Central Valley in Californië. Ten oosten van de uitlopers vormen zich elke middag grote cumulonimbuswolken terwijl de warme dallucht omhoog klimt aan de westkant van de bergen van de Sierra Nevada. Gedurende de middag vormen de cumulonimbuswolken het veelzeggende aambeeldhoofd, wat de ontwikkeling van een onweer aangeeft. De vroege avonden brengen soms bliksem, buien en hagel met zich mee. De warme vallei luchtbruggen, het creëren van instabiliteit in de atmosfeer en veroorzaakt onweersbuien, die het vocht uit de lucht knijpt.
Terwijl een luchtpakket langs de windzijde van een bergketen omhoog komt, wordt het vocht eruit geperst. Dus wanneer de lucht de lijzijde van de berg begint af te dalen, is het droog. Terwijl de koele lucht daalt, warmt deze op en zet uit, waardoor de kans op neerslag wordt verminderd. Dit staat bekend als het regenschaduweffect en is de primaire oorzaak van achterwaartse woestijnen van bergketens, zoals Death Valley in Californië.
Orografisch tillen is een fascinerend proces dat de windwaartse kanten van bergketens vochtig en gevuld met vegetatie houdt, maar de lijzijde en droog en kaal.