Welke spons is beter voor het milieu?

Hoewel het waar is dat echte zeesponzen al in gebruik zijn sinds het Romeinse rijk, werden synthetische alternatieven die voornamelijk uit houtpulp werden gemaakt, gemeengoed tegen het midden van de 20e eeuw, toen DuPont het productieproces perfectioneerde. Tegenwoordig zijn de meeste sponzen die we gebruiken gemaakt van een combinatie van houtpulp (cellulose), natriumsulfaatkristallen, hennepvezels en chemische verzachters.

Kunstmatige alternatieven voor zeesponzen

Hoewel sommige voorstanders van het bos het gebruik van houtpulp voor de productie van sponzen ontkennen, en beweren dat het proces houtkap aanmoedigt, is de productie van sponzen op basis van cellulose een redelijk schone zaak. Er worden geen schadelijke bijproducten veroorzaakt en er is weinig afval, want garnituur wordt gemalen en terug in de mix gerecycled.

Een ander veel voorkomend type kunstmatige spons is gemaakt van polyurethaanschuim. Deze sponzen blinken uit in reiniging, maar zijn minder ideaal vanuit een milieuperspectief, omdat het productieproces afhankelijk is van ozonafbrekende koolwaterstoffen (ingesteld om geleidelijk te worden afgebouwd tegen 2030) om het schuim in vorm te blazen. Ook kan polyurethaan formaldehyde en andere irriterende stoffen uitzenden en bij verbranding kankerverwekkende dioxines vormen.

Commerciële waarde van echte zeesponzen

Sommige echte zeesponzen worden vandaag de dag nog steeds verkocht, gebruikt voor alles, van het reinigen van auto- en boot exterieurs tot het verwijderen van make-up en het exfoliëren van de huid. Het product van minstens 700 miljoen jaar evolutie, zeesponzen behoren tot de eenvoudigste levende organismen ter wereld. Ze overleven door microscopische planten en zuurstof uit het water te filteren en groeien gedurende vele decennia langzaam. Commercieel worden ze gewaardeerd om hun natuurlijke zachtheid en weerstand tegen scheuren en hun vermogen om grote hoeveelheden water te absorberen en af ​​te voeren. Wetenschappers kennen meer dan 5.000 verschillende soorten, hoewel we er maar een handvol van oogsten, zoals de exfoliërende honingraat (Hippospongia communis) en de zijdezachte Fina (Spongia officinalis).

Zeesponzen in het ecosysteem

Milieuactivisten maken zich zorgen over de bescherming van zeesponzen, vooral omdat we nog steeds zo weinig weten over hen, met name over hun potentieel medicinaal nut en hun rol in de voedselketen. Onderzoekers zijn bijvoorbeeld optimistisch dat chemicaliën die worden uitgestoten door sommige levende zeesponzen kunnen worden gesynthetiseerd om nieuwe artritisbehandelingen en mogelijk zelfs kankerbestrijders te creëren. En zeesponzen dienen als de primaire voedselbron voor bedreigde karetschildpadden. Krimpende hoeveelheden natuurlijke spons kunnen het prehistorische wezen over de rand duwen tot uitsterven.

Bedreigingen voor zeesponzen

Volgens de Australian Marine Conservation Society worden zeesponzen niet alleen bedreigd door te veel oogsten, maar ook door rioolafvoer en regenwaterafvoer, evenals door baggeractiviteiten. De opwarming van de aarde, die de watertemperatuur heeft verhoogd en de oceaanvoedselketen en de zeebodemomgeving dienovereenkomstig heeft gewijzigd, is nu ook een factor. De organisatie meldt dat zeer weinig sponktuinen worden beschermd, en pleit voor het creëren van beschermde mariene gebieden en gevoeliger vismethoden in regio's waar zeesponsen overvloedig aanwezig zijn.