Tonatiuh, de Azteekse god van de zon, vruchtbaarheid en opoffering
Share
Tonatiuh (uitgesproken als Toh-nah-tee-uh en betekent zoiets als "Hij die uitgaat schijnt") was de naam van de Azteekse zonnegod, en hij was de beschermheilige van alle Azteekse krijgers, vooral van de belangrijke jaguar en adelaar krijgerorden.
In termen van etymologie is de naam Tonatiuh afkomstig van het Azteekse werkwoord "tona", wat betekent stralen, stralen of stralen afgeven. Het Azteekse woord voor goud ("cuztic teocuitlatl") betekent "gele goddelijke uitscheidingen", door wetenschappers beschouwd als een directe verwijzing naar uitscheidingen van de zonnegodheid.
aspecten
De Azteekse zonnegod had zowel positieve als negatieve aspecten. Als een welwillende god voorzag Tonatiuh de Azteekse mensen (Mexica) en andere levende wezens van warmte en vruchtbaarheid. Om dit te doen, had hij echter slachtoffers nodig.
In sommige bronnen deelde Tonatiuh de rol als hoge scheppergod met Ometeotl; maar terwijl Ometeotl de goedaardige, vruchtbaarheidsgerelateerde aspecten van de schepper vertegenwoordigde, had Tonatiuh de militaristische en opofferingsaspecten. Hij was de beschermgod van krijgers, die hun plicht jegens de god vervulde door gevangenen gevangen te nemen om een van de verschillende heiligdommen door hun rijk op te offeren.
Aztec Creation Myths
Tonatiuh en de offers die hij eiste, maakten deel uit van de scheppingsmythe van de Azteken. De mythe zei dat nadat de wereld vele jaren donker was geweest, de zon voor het eerst in de hemel verscheen, maar deze weigerde te bewegen. De bewoners moesten zichzelf opofferen en de zon voorzien van hun hart om de zon voort te stuwen op zijn dagelijkse koers.
Tonatiuh regeerde het tijdperk waarin de Azteken leefden, het tijdperk van de Vijfde Zon. Volgens de Azteekse mythologie had de wereld vier eeuwen doorgemaakt, zonnen genoemd. Het eerste tijdperk, of Sun, werd geregeerd door de god Tezcatlipoca, het tweede door Quetzalcoatl, het derde door de regengod Tlaloc en het vierde door de godin Chalchiuhtlicue. Het huidige tijdperk, of vijfde zon, werd geregeerd door Tonatiuh. Volgens de legende werd de wereld in deze tijd gekenmerkt door maïseters en wat er verder ook gebeurde, de wereld zou gewelddadig ten einde komen door een aardbeving.
De bloemrijke oorlog
Hartoffer, rituele immolatie door excisie van het hart of Huey Teocalli in Azteken, was een ritueel offer aan het hemelse vuur, waarin harten uit de borst van een krijgsgevangene werden gerukt. Hartoffer bracht ook de afwisseling van dag en nacht en van de regenachtige en droge seizoenen in gang, dus om de wereld in stand te houden voerden de Azteken oorlog om slachtoffers te vangen, met name tegen Tlaxcallan.
De oorlog om offers te krijgen werd "watergebrande velden" (atl tlachinolli), de "heilige oorlog" of "bloemrijke oorlog" genoemd. Dit conflict betrof schijngevechten tussen Azteken en Tlaxcallan, waarbij de strijders niet werden gedood in de strijd, maar eerder werden verzameld als gevangenen die bestemd waren voor bloedoffers. De krijgers waren leden van de Quauhcalli of "Eagle House" en hun patroonheilige was Tonatiuh; deelnemers aan deze oorlogen stonden bekend als de Tonatiuh Itlatocan of "mannen van de zon"
Tonatiuh's afbeelding
In de enkele overgebleven Azteekse boeken die bekend staan als codexen, wordt Tonatiuh geïllustreerd met cirkelvormige oorhangers, een neusstaaf met juwelen en een blonde pruik. Hij draagt een gele hoofdband versierd met jade ringen, en hij wordt vaak geassocieerd met een adelaar, soms afgebeeld in de codexes in samenwerking met Tonatiuh bij het grijpen van menselijke harten met zijn klauwen. Tonatiuh wordt vaak geïllustreerd in het gezelschap van de zonneschijf: soms wordt zijn hoofd direct in het midden van die schijf geplaatst. In de Borgia Codex is het gezicht van Tonatiuh geschilderd in verticale balken in twee verschillende tinten rood.
Een van de beroemdste afbeeldingen van Tonatiuh is die afgebeeld op het gezicht van de steen van Axayacatl, de beroemde Azteekse kalendersteen, of beter gezegd Sun Stone. In het midden van de steen vertegenwoordigt het gezicht van Tonatiuh de huidige Azteekse wereld, de Vijfde Zon, terwijl de omringende symbolen de kalendrische tekens van de afgelopen vier tijdperken vertegenwoordigen. Op de steen is de tong van Tonatiuh een offervuursteen of een obsidiaans mes dat naar buiten steekt.
bronnen
Bewerkt en bijgewerkt door K. Kris Hirst
- Adams REW. 1991. Prehistorische Meso-Amerika. Derde editie. Norman: University of Oklahoma Press
- Berdan FF. 2014. Azteekse archeologie en etnohistorie. New York: Cambridge University Press.
- Graulich M. 1988. Dubbele immolaties in het oude Mexicaanse offerritueel. Geschiedenis van religies 27 (4): 393-404.
- Klein CF. 1976. De identiteit van de centrale godheid op de Azteekse kalendersteen. Het kunstbulletin 58 (1): 1-12.
- Mendoza RG. 1977. Wereldbeeld en de monolithische tempels van Malinalco, Mexico: iconografie en analogie in pre-Colombiaanse architectuur. Journal de la Société des Américanistes 64: 63-80.
- Smith ME. 2013. De Azteken. Oxford: Wiley-Blackwell.
- Van Tuerenhout DR. 2005. De Azteken. Nieuwe perspectieven. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO Inc.
