Het Krijt-Tertiaire (K / T) uitsterven - de wereldwijde ramp die de dinosaurussen 65 miljoen jaar geleden doodde - krijgt alle pers, maar het feit is dat de moeder van alle wereldwijde uitsterven het Perm-Trias (P / T) was ) Gebeurtenis die ongeveer 250 miljoen jaar geleden plaatsvond, aan het einde van de Perm periode. Binnen een periode van ongeveer een miljoen jaar werden meer dan 90 procent van de mariene organismen op aarde uitgestorven, samen met meer dan 70 procent van hun aardse tegenhangers. Voor zover we weten, was het P / T-uitsterven zo dichtbij dat het leven ooit volledig van de planeet is weggevaagd, en het had een diepgaand effect op de planten en dieren die overleefden in de daaropvolgende Trias-periode. (Zie een lijst van de 10 grootste massale uitstervingen van de aarde.)
Voordat we de oorzaken van het Perm-Trias uitsterven onderzoeken, is het de moeite waard om de effecten ervan nader te onderzoeken. De zwaarst getroffen organismen waren ongewervelde zeedieren met verkalkte schelpen, waaronder koralen, crinoïden en ammonoïden, evenals verschillende orden landinsecten (de enige keer dat we weten dat insecten, meestal de hardste van de overlevenden, ooit zijn bezweken aan een massa uitsterving). Toegegeven, dit lijkt misschien niet erg dramatisch in vergelijking met de 10-ton en 100-ton dinosauriërs die ter ziele gingen na het K / T-uitsterven, maar deze ongewervelde dieren zaten dicht bij de bodem van de voedselketen, met rampzalige effecten voor gewervelde dieren hoger op de evolutionaire ladder.
Terrestrische organismen (anders dan insecten) werden het grootste deel van het Perm-Trias-uitsterven gespaard, waarbij ze 'slechts' tweederde van hun aantal verloren, per soort en geslachten. Aan het einde van de Perm periode was het uitsterven van de meeste grote amfibieën en sauropsiden-reptielen (dwz hagedissen), evenals de meerderheid van de therapsids, of zoogdierachtige reptielen (de verspreide overlevenden van deze groep evolueerden tot de eerste zoogdieren) tijdens de daaropvolgende Trias-periode). De meeste anapside reptielen verdwenen ook, met uitzondering van de oude voorouders van moderne schildpadden en schildpadden, zoals Procolophon. Het is onzeker hoeveel effect het P / T-uitsterven had op diapsid-reptielen, de familie waaruit krokodillen, pterosauriërs en dinosaurussen evolueerden, maar duidelijk overleefde een voldoende aantal diapsids om deze drie grote reptielenfamilies miljoenen jaren later voort te brengen.
De ernst van het Perm-Trias Uitsterven staat in schril contrast met het ontspannen tempo waarin het zich ontvouwde. We weten dat het latere K / T-uitsterven werd neergeslagen door de impact van een asteroïde op het Yucatan-schiereiland in Mexico, die miljoenen tonnen stof en as in de lucht spoot en binnen een paar honderd (of een paar duizend) jaren leidde tot het uitsterven van dinosauriërs, pterosauriërs en mariene reptielen wereldwijd. Daarentegen was het P / T-uitsterven veel minder dramatisch; volgens sommige schattingen omvatte deze 'gebeurtenis' in de late Perm periode zelfs maar liefst vijf miljoen jaar.
Verder complicerend onze beoordeling van het P / T-uitsterven, waren vele soorten dieren al in verval voordat deze ramp ernstig begon. Bijvoorbeeld, pelycosaurus - de familie van prehistorische reptielen die het best wordt vertegenwoordigd door Dimetrodon - waren meestal verdwenen van het aardoppervlak door de vroege Perm periode, met een paar achterblijvende overlevenden die miljoenen jaren later bezweken. Het belangrijkste om te beseffen is dat niet alle uitstervingen op dit moment direct kunnen worden toegeschreven aan het P / T-evenement; het bewijs is hoe dan ook beperkt waardoor dieren in het fossielenbestand worden bewaard. Een andere belangrijke aanwijzing, waarvan het belang nog volledig moet worden onderstreept, is dat het ongewoon lang heeft geduurd voordat de aarde haar eerdere diversiteit aanvulde: voor de eerste paar miljoen jaar van het Trias was de aarde een dorre woestenij , praktisch verstoken van leven!
Nu komen we bij de vraag van een miljoen dollar: wat was de nabije oorzaak van de 'Grote Dying', zoals het Perm-Trias-uitsterven door sommige paleontologen wordt genoemd? Het trage tempo waarmee het proces zich ontvouwde, wijst op een verscheidenheid van onderling samenhangende factoren, in plaats van een enkele, wereldwijde catastrofe. Wetenschappers hebben alles voorgesteld, van een reeks grote asteroïde aanvallen (waarvan het bewijsmateriaal zou zijn gewist door meer dan 200 miljoen jaar erosie) tot een rampzalige verandering in de oceaanchemie, misschien veroorzaakt door de plotselinge afgifte van enorme methaanafzettingen (gecreëerd door vervallen micro-organismen) vanaf de bodem van de zeebodem.
Het grootste deel van het recente bewijsmateriaal wijst op nog een andere mogelijke dader - een reeks gigantische vulkaanuitbarstingen in de regio Pangea die vandaag overeenkomt met het hedendaagse Oost-Rusland (d.w.z. Siberië) en Noord-China. Volgens deze theorie brachten deze uitbarstingen een enorme hoeveelheid koolstofdioxide vrij in de atmosfeer van de aarde, die geleidelijk uitlekte in de oceanen. De desastreuze effecten waren drieledig: verzuring van het water, opwarming van de aarde en (het allerbelangrijkste) een drastische verlaging van het zuurstofniveau in de lucht en in de zee, wat resulteerde in de langzame verstikking van de meeste zeeorganismen en vele terrestrische organismen.
Kan een ramp op de schaal van het Perm-Trias uitsterven ooit weer gebeuren? Het kan nu goed gebeuren, maar in super slow-motion: de niveaus van koolstofdioxide in de atmosfeer van de aarde nemen onbetwistbaar toe, mede dankzij onze verbranding van fossiele brandstoffen, en het leven in de oceanen begint ook te worden beïnvloed (zoals de crises waar koraalrifgemeenschappen over de hele wereld mee te maken krijgen). Het is onwaarschijnlijk dat de opwarming van de aarde ervoor zal zorgen dat mensen binnenkort snel zullen uitsterven, maar de vooruitzichten zijn minder positief voor de rest van de planten en dieren waarmee we de planeet delen!