Het zenuwstelsel bestaat uit de hersenen, het ruggenmerg en een complex netwerk van neuronen. Dit systeem is verantwoordelijk voor het verzenden, ontvangen en interpreteren van informatie vanuit alle delen van het lichaam. Het zenuwstelsel bewaakt en coördineert de interne orgaanfunctie en reageert op veranderingen in de externe omgeving. Dit systeem kan in twee delen worden verdeeld: de centraal zenuwstelsel (CNS) en de perifeer zenuwstelsel (PNS).
Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg, die functioneren om informatie te ontvangen, verwerken en verzenden naar het centrale zenuwstelsel. De PNS bestaat uit hersenzenuwen, spinale zenuwen en miljarden sensorische en motorische neuronen. De primaire functie van het perifere zenuwstelsel is om te dienen als een communicatiepad tussen het centrale zenuwstelsel en de rest van het lichaam. Terwijl CNS-organen een beschermende bedekking van bot hebben (hersenschedel, ruggenmerg-wervelkolom), zijn de zenuwen van de PNS blootgesteld en kwetsbaarder voor letsel.
Er zijn twee soorten cellen in het perifere zenuwstelsel. Deze cellen dragen informatie over naar (sensorische zenuwcellen) en van (motorische zenuwcellen) het centrale zenuwstelsel. Cellen van de sensorisch zenuwstelsel stuur informatie naar het centraal zenuwstelsel vanuit interne organen of externe prikkels. Motorisch zenuwstelsel cellen dragen informatie van het centraal zenuwstelsel naar organen, spieren en klieren.
De motorisch zenuwstelsel is verdeeld in het somatische zenuwstelsel en het autonome zenuwstelsel. De somatisch zenuwstelsel regelt skeletspieren, evenals externe sensorische organen, zoals de huid. Van dit systeem wordt gezegd dat het vrijwillig is, omdat de antwoorden bewust kunnen worden beheerst. Reflexreacties van skeletspieren zijn echter een uitzondering. Dit zijn onwillekeurige reacties op externe prikkels.
De autonoom zenuwstelsel controleert onvrijwillige spieren, zoals gladde en hartspieren. Dit systeem wordt ook het onvrijwillige zenuwstelsel genoemd. Het autonome zenuwstelsel kan verder worden onderverdeeld in parasympathische, sympathische, enterische afdelingen.
De parasympathische verdeling functies om autonome activiteiten zoals hartslag, pupilvernauwing en blaascontractie te remmen of te vertragen. De zenuwen van de sympathieke verdeling hebben vaak een tegenovergesteld effect wanneer ze zich in dezelfde organen bevinden als parasympathische zenuwen. Zenuwen van de sympathische divisie versnellen de hartslag, verwijden de pupillen en ontspannen de blaas. Het sympathische systeem is ook betrokken bij de vlucht- of vechtreactie. Dit is een reactie op mogelijk gevaar dat resulteert in een versnelde hartslag en een toename van de stofwisseling.
De enterische indeling van het autonome zenuwstelsel regelt het maagdarmstelsel. Het bestaat uit twee sets neurale netwerken die zich binnen de wanden van het spijsverteringskanaal bevinden. Deze neuronen controleren activiteiten zoals de spijsvertering en bloedstroom in het spijsverteringsstelsel. Hoewel het enterische zenuwstelsel onafhankelijk kan functioneren, heeft het ook verbindingen met het centraal zenuwstelsel waardoor sensorische informatie tussen de twee systemen kan worden overgedragen.
Het perifere zenuwstelsel is verdeeld in de volgende secties:
Perifere zenuwstelselverbindingen met verschillende organen en structuren van het lichaam worden tot stand gebracht via hersenzenuwen en spinale zenuwen. Er zijn 12 paar hersenzenuwen in de hersenen die verbindingen tot stand brengen in het hoofd en het bovenlichaam, terwijl 31 paar spinale zenuwen hetzelfde doen voor de rest van het lichaam. Hoewel sommige hersenzenuwen alleen sensorische neuronen bevatten, bevatten de meeste hersenzenuwen en alle spinale zenuwen zowel motorische als sensorische neuronen.