Het oude Meso-Amerikaanse balspel

De Meso-Amerikaanse balspel is de oudste bekende sport in Amerika en is ongeveer 3.700 jaar geleden in Zuid-Mexico ontstaan. Voor veel pre-Columbiaanse culturen, zoals de Olmeken, Maya, Zapotec en Azteken, was het een rituele, politieke en sociale activiteit waarbij de hele gemeenschap betrokken was.

Het balspel vond plaats in specifieke I-vormige gebouwen, herkenbaar in vele archeologische vindplaatsen, genaamd balcourts. Er zijn naar schatting 1.300 bekende ballcourts in Mesoamerica.

Origins of the Mesoamerican Ball Game

Het vroegste bewijs van de praktijk van het balspel komt van keramische beeldjes van balspelers die rond 1700 v.Chr. Zijn teruggevonden in El Opeño, de staat Michoacan in het westen van Mexico. Veertien rubberen ballen werden gevonden bij het heiligdom van El Manatí in Veracruz, afgezet over een lange periode vanaf ongeveer 1600 voor Christus. Het oudste exemplaar van een tot nu toe ontdekte ballcourt werd gebouwd rond 1400 voor Christus, op de plaats Paso de la Amada, een belangrijke vormende site in de staat Chiapas in het zuiden van Mexico; en het eerste consistente beeldmateriaal, inclusief kostuums voor het spelen van ballen en parafernalia, is bekend van de San Lorenzo Horizon van de Olmeken-beschaving, ca 1400-1000 v.Chr..

Archeologen zijn het erover eens dat de oorsprong van het balspel is gekoppeld aan de oorsprong van de gerangschikte samenleving. Het balveld in Paso de la Amada werd gebouwd in de buurt van het huis van de chef en later werden de beroemde kolossale hoofden gesneden met afbeeldingen van leiders die balspelhelmen droegen. Zelfs als de oorsprong van de locatie niet duidelijk is, geloven archeologen dat het balspel een vorm van sociale weergave vertegenwoordigde - wie de middelen had om het te organiseren, kreeg sociaal aanzien.

Volgens Spaanse historische gegevens en inheemse codexen weten we dat de Maya's en Azteken het balspel gebruikten om erfelijke problemen, oorlogen op te lossen, om de toekomst te voorspellen en om belangrijke rituele en politieke beslissingen te nemen.

Waar het spel werd gespeeld

Het balspel werd gespeeld in specifieke open constructies genaamd balvelden. Deze werden meestal aangelegd in de vorm van een hoofdletter I, bestaande uit twee parallelle structuren die een centraal hof afbakenden. Deze zijstructuren hadden schuine muren en banken, waar de bal stuiterde, en sommige hadden stenen ringen die aan de bovenkant waren opgehangen. Balvelden werden meestal omringd door andere gebouwen en voorzieningen, waarvan de meeste waarschijnlijk van bederfelijke materialen waren; metselwerkconstructies hadden echter meestal te maken met lage muren, kleine heiligdommen en platforms van waaruit mensen het spel observeerden.

Bijna alle belangrijke Meso-Amerikaanse steden hadden ten minste één balveld. Interessant is dat er nog geen balveld is geïdentificeerd in Teotihuacan, de belangrijkste metropool van Centraal Mexico. Een afbeelding van een balspel is zichtbaar op de muurschilderingen van Tepantitla, een van de wooncomplexen van Teotihuacan, maar geen balveld. De Terminal Classic Maya-stad Chichen Itzá heeft het grootste balveld; en El Tajin, een centrum dat floreerde tussen de Late Classic en de Epiclassic aan de Gulf Coast, had maar liefst 17 balvelden.

Hoe het spel werd gespeeld

Er zijn aanwijzingen dat er in het oude Meso-Amerika een grote verscheidenheid aan soorten spellen bestond, allemaal gespeeld met een rubberen bal, maar de meest voorkomende was het "hippe spel". Dit werd gespeeld door twee tegengestelde teams, met een variabel aantal spelers. Het doel van het spel was om de bal in de eindzone van de tegenstander te plaatsen zonder handen of voeten te gebruiken: alleen heupen konden de bal raken. Het spel werd gescoord met behulp van verschillende puntensystemen; maar we hebben geen directe accounts, noch inheems noch Europees, die precies de technieken of regels van het spel beschrijven.

Balspelen waren gewelddadig en gevaarlijk en spelers droegen beschermende kleding, meestal gemaakt van leer, zoals helmen, kniebeschermers, arm- en borstbeschermers en handschoenen. Archeologen noemen de speciale bescherming voor de heupen "jukken", vanwege hun gelijkenis met dierenjukken.

Een ander gewelddadig aspect van het balspel omvatte mensenoffers, die vaak een integraal onderdeel van de activiteit vormden. Onder de Azteken was onthoofding een veelvuldig einde voor het verliezende team. Er is ook gesuggereerd dat het spel een manier was om conflicten tussen politici op te lossen zonder toevlucht te nemen tot echte oorlogvoering. Het verhaal van de klassieke Maya-oorsprong in de Popol Vuh beschrijft het balspel als een wedstrijd tussen mensen en onderwereldgoden, waarbij het balveld een portaal naar de onderwereld vertegenwoordigt.

Balspelen waren echter ook de gelegenheid voor gemeenschappelijke evenementen zoals feesten, feesten en gokken.

De spelers

De hele gemeenschap was anders betrokken bij een balspel:

• ballplayers: De spelers zelf waren waarschijnlijk mannen van adellijke afkomst of ambities. De winnaars verwierven zowel rijkdom als sociaal prestige.
• sponsors: De aanleg van een balveld en de organisatie van het spel vereisten enige vorm van sponsoring. Bevestigde leiders, of mensen die leiders wilden zijn, beschouwden balspelsponsoring als een kans om hun macht te laten blijken of te herbevestigen.
• Rituele specialisten: Rituele specialisten voerden vaak religieuze ceremonies uit voor en na de wedstrijd.
• Publiek: Allerlei mensen namen als toeschouwers deel aan het evenement: lokale burgers en mensen uit andere steden, edelen, sportfans, voedselverkopers en andere verkopers.
• gokkers: Gokken was een integraal onderdeel van balspellen. Gokkers waren edelen en gewone mensen, en bronnen vertellen ons dat de Azteken zeer strikte voorschriften hadden over gokbetalingen en schulden.

Een moderne versie van het Meso-Amerikaanse balspel, genaamd ulama, wordt nog steeds gespeeld in Sinaloa, Noordwest-Mexico. Het spel wordt gespeeld met een rubberen bal die alleen met de heupen wordt geraakt en lijkt op een netloos volleybal.

Bijgewerkt door K. Kris Hirst

bronnen

Blomster JP. 2012. Vroeg bewijs van het balspel in Oaxaca, Mexico. Proceedings van de National Academy of Sciences Vroege editie.

Diehl RA. 2009. Death Gods, Smiling Faces Foundation for the Advancement of Mesoamerican Studies Inc: FAMSI. (bezocht in november 2010) en Colossal Heads: Archeology of the Mexican Gulf Lowlands.

Hill WD en Clark JE. 2001. Sport, gokken en overheid: het eerste sociale compact van Amerika? Amerikaanse antropoloog 103 (2): 331-345.

Hosler D, Burkett SL en Tarkanian MJ. 1999. Prehistorische polymeren: rubberverwerking in het oude Meso-Amerika. Wetenschap 284 (5422): 1988-1991.

Leyenaar TJJ. 1992. Ulama, het voortbestaan ​​van het Meso-Amerikaanse balspel Ullamaliztli. Kiva 58 (2): 115-153.

Paulinyi Z. 2014. De god van de vlindervogel en zijn mythe in Teotihuacan. Oude Meso-Amerika 25 (01): 29-48.

Taladoire E. 2003. Kunnen we spreken van de Super Bowl op Flushing Meadows ?: La pelota . Oude Meso-Amerika 14 (02): 319-342.mixteca, een derde pre-Spaans balspel, en de mogelijke architectonische context