Maya-economie, handel en sociale klassen

De Maya-economie, dat wil zeggen het levensonderhoud en de handelsnetwerken van de Classic Period Maya (ca. 250-900 CE), was in grote mate afhankelijk van de manier waarop de verschillende centra met elkaar en met de landelijke gebieden onder hun controle omgingen . De Maya's waren nooit één georganiseerde beschaving onder één leider, ze waren een losse verzameling van onafhankelijke stadstaten wier individuele macht in de was gezet en afnam. Veel van die variatie in macht was het gevolg van de veranderingen in de economie, met name het uitwisselingsnetwerk dat elite en gewone goederen door de regio bracht.

Snelle feiten: Maya-economie

• Maya-boeren verbouwden een grote verscheidenheid aan gewassen, voornamelijk gebaseerd op maïs, bonen en pompoen. 
• Ze fokten en hielden tamme honden, kalkoenen en angelloze bijen op. 
• Aanzienlijke watercontrolesystemen omvatten dammen, aquaducten en opslagfaciliteiten. 
• Lange-afstands handelsnetwerken verplaatst obsidiaan, ara's, textiel, zeeschelp, jade en slaven door de hele regio.

De stadstaten worden in het algemeen gezamenlijk 'Maya' genoemd omdat ze een religie, architectuur, economie en politieke structuur deelden: vandaag zijn er meer dan twintig verschillende Maya-talen.

levensonderhoud

De bestaansmethode voor mensen die tijdens de Klassieke periode in de Maya-regio woonden, was voornamelijk landbouw en was sinds ongeveer 900 v.Chr. Mensen op het platteland woonden in kleine dorpjes en leidden zwaar op een combinatie van maïs, bonen, pompoen en amarant. Andere planten die door Maya-boeren zijn gedomesticeerd of geëxploiteerd, waren cacao, avocado en broodnoot. Slechts een handvol gedomesticeerde dieren waren beschikbaar voor de Maya-boeren, waaronder honden, kalkoenen en stingless bijen.

Stingless bij die een pompoenbloem bestuift. RyersonClark / iStock / Getty Images Plus

Highland- en Lowland Maya-gemeenschappen hadden beide problemen met het verkrijgen en beheersen van water. Laaglandsites zoals Tikal hebben enorme waterreservoirs gebouwd om drinkwater beschikbaar te houden gedurende het droge seizoen; hooglandsites zoals Palenque bouwden ondergrondse aquaducten om frequente overstromingen van hun pleinen en woonwijken te voorkomen. Op sommige plaatsen gebruikten de Maya's landbouw in het veld, kunstmatig verhoogde platforms genaamd chinampas, en op andere vertrouwden ze op schuine en brandende landbouw.

Maya-architectuur varieerde ook. Regelmatige huizen in de landelijke Maya-dorpen waren typisch organische paalgebouwen met rieten daken. Klassieke periode Maya stedelijke woningen uitgebreider dan landelijke woningen, met stenen bouwelementen en hogere percentages versierd aardewerk. Daarnaast werden Maya-steden voorzien van landbouwproducten uit de plattelandsgebieden - gewassen werden geteeld in velden direct grenzend aan de stad, maar supplementen zoals exotische en luxe goederen werden binnengebracht als handel of eerbetoon.

Lange afstand handel

Een jonge jongen glimlacht terwijl hij een Scarlet Macaw bij de vleugels houdt om zijn verenkleed te bewonderen, Colombia, 2008. Wade Davis / Archive Photos / Getty Images

De Maya's hielden zich bezig met langeafstandshandel, althans al in 2000-1500 v.Chr., Maar er is weinig bekend over de organisatie. Het is bekend dat er handelsverbindingen tot stand zijn gebracht tussen pre-klassieke Maya en mensen in Olmec-steden en Teotihuacan. Tegen ongeveer 1100 v.Chr. Werd de grondstof voor goederen zoals obsidiaan, jade, zeeschelp en magnetiet in de stedelijke centra gebracht. In de meeste Maya-steden waren er periodieke markten. Het volume van de handel varieerde in de loop van de tijd - maar veel van wat archeologen gebruiken om een ​​gemeenschap te identificeren die in de "Maya" -sfeer was gehaakt, waren de gedeelde materiële goederen en religie die ongetwijfeld werden vastgesteld en ondersteund door de handelsnetwerken.

Symbolen en iconografische motieven afgebeeld op zeer ambachtelijke items zoals aardewerk en beeldjes werden gedeeld over een wijd verspreid gebied, samen met ideeën en religie. De interregionale interactie werd aangedreven door de opkomende leiders en elites, die meer toegang hadden tot specifieke klassen van goederen en informatie.

Ambachtsspecialisatie

Tijdens de Klassieke periode produceerden bepaalde ambachtslieden, vooral die makers van polychrome vazen ​​en gebeeldhouwde stenen monumenten, hun goederen specifiek voor de elites, en hun productie en stijlen werden gecontroleerd door die elites. Andere Maya-ambachtslieden waren onafhankelijk van directe politieke controle. In de regio Lowland bijvoorbeeld vond de productie van alledaags aardewerk en de vervaardiging van afgebroken stenen gereedschap plaats in kleinere gemeenschappen en op het platteland. Die materialen werden waarschijnlijk gedeeltelijk verplaatst via marktuitwisseling en via niet-gecommercialiseerde op kin gebaseerde handel.

Tegen 900 CE was Chichén Itzá de dominante hoofdstad geworden met een grotere regio dan enig ander Maya-stadscentrum. Samen met de militaristische regionale verovering van Chichén en de winning van eerbetoon kwam er een grote toename van het aantal en de variëteit aan prestigieuze goederen die door het systeem stroomden. Veel van de voorheen onafhankelijke centra bevonden zich vrijwillig of gedwongen in de baan van Chichén.

Post-klassieke handel tijdens deze periode omvatte katoenen stoffen en textiel, zout, honing en was, slaven, cacao, edele metalen en araveren. De Amerikaanse archeoloog Traci Ardren en collega's merken op dat er een expliciete verwijzing is naar genderactiviteiten in de Late Post Classic-beelden, wat suggereert dat vrouwen een enorme rol speelden in de Maya-economie, met name bij het spinnen en weven, en de productie van manta's.

Maya kano's 

Het lijdt geen twijfel dat de steeds geavanceerdere vaartechnologie van invloed was op de hoeveelheid handel die zich langs de Golfkust voortbewoog. De handel werd verplaatst langs rivierroutes, en Gulf Coast-gemeenschappen dienden als belangrijke intermediairs tussen de hooglanden en de Peten-laaglanden. Waterhandel was een oude praktijk onder de Maya's, die teruggaat tot de late vormingsperiode; door de Post-klassieker gebruikten ze zeeschepen die veel zwaardere ladingen konden vervoeren dan een eenvoudige kano.

Tijdens zijn 4e reis naar Amerika meldde Christopher Columbus dat hij een kano ontmoette voor de kust van Honduras. De kano was zo lang als een kombuis en 2,5 meter (8 voet) breed; het bevatte een bemanning van ongeveer 24 mannen, plus de kapitein en een aantal vrouwen en kinderen. De lading van het schip omvatte cacao, metalen producten (bellen en sierbijlen), aardewerk, katoenen kleding en houten zwaarden met inzet obsidiaan (macuahuitl).

Elite Classes en sociale stratificatie

Maya-economie was nauw verbonden met hiërarchische klassen. Het sociale verschil in rijkdom en status scheidde de edelen van gewone boeren, maar alleen slaven waren een sterk begrensde sociale klasse. Ambachtsspecialisten - ambachtslieden die zich specialiseerden in het maken van aardewerk of stenen gereedschap - en kleine kooplui waren een losjes gedefinieerde middengroep die onder de aristocraten maar boven gewone boeren stond.

In de Maya-samenleving bestonden slaven uit criminelen en gevangenen die tijdens oorlogsvoering waren verkregen. De meeste slaven verrichtten huishoudelijk werk of landbouwarbeid, maar sommige werden het slachtoffer van opofferingsrituelen.

De mannen - en het waren vooral mannen - die de steden regeerden, hadden zonen wiens familie- en afstammingsverbindingen hen ertoe brachten om politieke carrière in de familie voort te zetten. Jonge zonen die geen beschikbare ambten hadden om in te stappen of die niet geschikt waren voor het politieke leven wendden zich tot handel of gingen het priesterschap binnen.

Geselecteerde bronnen

• Aoyama, Kazuo. "Preclassic en Classic Maya interregionale en interlokale uitwisseling: een diachronische analyse van obsidiaanartefacten uit Ceibal, Guatemala." Latijns-Amerikaanse oudheid 28.2 (2017): 213-31.
• Ardren, Traci, et al. "Lakenproductie en economische intensivering in het gebied rond Chichen Itza." Latijns-Amerikaanse oudheid 21.3 (2010): 274-89. 
• Glover, Jeffrey B., et al. "Interregionale interactie in Terminal Classic Yucatan: recente gegevens van Obsidiaan en keramiek uit Vista Alegre, Quintana Roo, Mexico." Latijns-Amerikaanse oudheid 29.3 (2018): 475-94.
• Gunn, Joel D., et al. "Een distributieanalyse van het Central Maya Lowlands Ecoinformation Network: de stijgingen, valpartijen en veranderingen." Ecologie en maatschappij 22.1 (2017). 
• Luzzadder-Beach, Sheryl, et al. "Lucht-aarde, meer-zee: klimaat en water in Maya geschiedenis en landschap." Oudheid 90.350 (2016): 426-42. 
• Masson, Marilyn A. en David A. Freidel. "Een argument voor klassieke tijdperk Maya-marktuitwisseling." Journal of Anthropological Archaeology 31.4 (2012): 455-84. 
• Munro, Paul George en Maria de Lourdes Melo Zurita. "De rol van cenotes in de sociale geschiedenis van het Yucatan-schiereiland in Mexico." Milieu en geschiedenis 17.4 (2011): 583-612. 
• Shaw, Leslie C. "De ongrijpbare Maya-markt: een archeologische beschouwing van het bewijsmateriaal." Journal of Archaeological Research 20 (2012): 117-55.