De Verenigde Staten en Japan voor de Tweede Wereldoorlog

Op 7 december 1941 liepen bijna 90 jaar Amerikaans-Japanse diplomatieke betrekkingen de Tweede Wereldoorlog in in de Stille Oceaan. Die diplomatieke ineenstorting is het verhaal van hoe het buitenlands beleid van de twee naties elkaar tot oorlog dwong.

Geschiedenis

US Commodore Matthew Perry opende Amerikaanse handelsbetrekkingen met Japan in 1854. President Theodore Roosevelt bemiddelde een vredesverdrag uit 1905 in de Russisch-Japanse oorlog dat gunstig was voor Japan, en de twee hadden in 1911 een handels- en navigatieverdrag ondertekend. met de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk tijdens de Eerste Wereldoorlog.

In die tijd begon Japan ook aan een imperium dat sterk naar het Britse rijk was gemodelleerd. Japan maakte geen geheim dat het economische controle wilde hebben over de regio Azië-Pacific.

Tegen 1931 waren de Amerikaans-Japanse betrekkingen echter verzuurd. De burgerregering van Japan, niet in staat om de spanningen van de wereldwijde Grote Depressie het hoofd te bieden, had plaatsgemaakt voor een militaristische regering. Het nieuwe regime was bereid om Japan te versterken door gebieden in de Azië-Pacific met geweld te annexeren, en het begon met China.

Japan valt China aan

Ook in 1931 lanceerde het Japanse leger aanvallen op Mantsjoerije, waardoor het snel werd onderworpen. Japan kondigde aan dat het Manchuria had geannexeerd en de naam "Manchukuo" had gegeven.

De VS weigerden diplomatiek de toevoeging van Mantsjoerije aan Japan te erkennen, en staatssecretaris Henry Stimson zei dat ook in de zogenaamde 'Stimson-doctrine'. Die reactie was echter alleen diplomatiek. De VS dreigden geen militaire of economische vergelding.

In werkelijkheid wilden de Verenigde Staten hun lucratieve handel met Japan niet verstoren. Naast een verscheidenheid aan consumptiegoederen leverde de VS het arme Japan met schroot en staal. Het belangrijkste is dat het Japan 80% van zijn olie verkocht.

In een reeks marineverdragen in de jaren 1920 hadden de Verenigde Staten en Groot-Brittannië geprobeerd de omvang van de Japanse marinevloot te beperken. Ze hadden echter geen poging gedaan om de olietoevoer in Japan af te sluiten. Toen Japan de agressie tegen China hernieuwde, gebeurde dit met Amerikaanse olie.

In 1937 begon Japan een volledige oorlog met China en viel aan in de buurt van Peking (nu Beijing) en Nanking. Japanse troepen doodden niet alleen Chinese soldaten, maar ook vrouwen en kinderen. De zogenaamde "Verkrachting van Nanking" schokte Amerikanen met hun minachting voor mensenrechten.

Amerikaanse antwoorden

In 1935 en 1936 had het Amerikaanse Congres Neutraliteitswetten aangenomen om de VS te verbieden goederen te verkopen aan landen in oorlog. De daden waren ogenschijnlijk bedoeld om de VS te beschermen tegen een andere oorlog zoals de Eerste Wereldoorlog. President Franklin D. Roosevelt ondertekende de daden, hoewel hij ze niet leuk vond omdat ze de VS verbood bondgenoten in nood te helpen.

Toch waren de daden niet actief tenzij Roosevelt er een beroep op deed, wat hij niet deed in het geval van Japan en China. Hij gaf de voorkeur aan China in de crisis en door de wet van 1936 niet in te roepen, kon hij nog steeds hulp aan de Chinezen overbrengen.

Pas in 1939 begonnen de Verenigde Staten de aanhoudende Japanse agressie in China direct uit te dagen. Dat jaar kondigden de VS aan dat ze zich terugtrokken uit het Verdrag van Koophandel en Navigatie van 1911 met Japan, wat een naderend einde betekende aan de handel met het rijk. Japan zette zijn campagne door China voort en in 1940 verklaarde Roosevelt een gedeeltelijk embargo van Amerikaanse transporten van olie, benzine en metalen naar Japan.

Die beweging dwong Japan om drastische opties te overwegen. Het was niet de bedoeling om zijn keizerlijke veroveringen te staken, en het was klaar om naar Frans Indochina te verhuizen. Met een totaal Amerikaans middelenembargo waarschijnlijk, begonnen Japanse militaristen de olievelden van Nederlands-Indië te beschouwen als mogelijke vervanging voor Amerikaanse olie. Dat was echter een militaire uitdaging, omdat de door Amerika bestuurde Filippijnen en de Amerikaanse Pacific Fleet - gevestigd in Pearl Harbor, Hawaii - tussen Japan en de Nederlandse bezittingen lagen..

In juli 1941 hebben de Verenigde Staten middelen volledig in embargo tegen Japan en bevroor het alle Japanse activa in Amerikaanse entiteiten. Het Amerikaanse beleid dwong Japan tot de muur. Met de goedkeuring van de Japanse keizer Hirohito begon de Japanse marine begin december om Pearl Harbor, de Filippijnen en andere bases in de Stille Oceaan aan te vallen om de route naar Nederlands-Indië te openen.

Ultimatum: The Hull Note

De Japanners hielden diplomatieke lijnen open met de Verenigde Staten op het moment dat ze een einde konden maken aan het embargo. De hoop daarop verdween op 26 november 1941, toen de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Cordell Hull Japanse ambassadeurs in Washington D.C. overhandigde wat bekend is geworden als de 'Hull Note'.

In de notitie stond dat de enige manier voor de VS om het middelenembargo te verwijderen was voor Japan om:

• Verwijder alle troepen uit China.
• Verwijder alle troepen uit Indochina.
• Beëindig de alliantie die het vorig jaar met Duitsland en Italië had getekend.

Japan kon de voorwaarden niet accepteren. Tegen de tijd dat Hull zijn brief aan de Japanse diplomaten bezorgde, zeilden imperiale gordeldieren al naar Hawaii en de Filippijnen. De Tweede Wereldoorlog in de Stille Oceaan was slechts enkele dagen verwijderd.