De rol van de islam in Afrikaanse slavernij

Slavernij is overal in de oude geschiedenis geweest. De meeste, zo niet alle, oude beschavingen beoefenden dit instituut en het wordt beschreven (en verdedigd) in vroege geschriften van de Sumeriërs, Babyloniërs en Egyptenaren. Het werd ook beoefend door vroege samenlevingen in Midden-Amerika en Afrika.

De koran schrijft een humanitaire benadering van slavernij voor: vrije mannen konden niet tot slaaf worden gemaakt, en degenen die trouw zijn aan buitenlandse religies zouden kunnen leven als beschermde personen, dhimmi, onder islamitische heerschappij (zolang ze de betaling van geheven belastingen handhaafden kharaj en jizya). De verspreiding van het islamitische rijk resulteerde echter in een veel hardere interpretatie van de wet. Als een dhimmi bijvoorbeeld niet in staat was de belastingen te betalen, konden ze tot slaaf worden gemaakt en mensen van buiten de grenzen van het islamitische rijk werden als een aanvaardbare bron van slaven beschouwd.

Hoewel de wet vereist dat eigenaren slaven goed behandelen en medische behandeling bieden, had een slaaf geen recht om te worden gehoord in de rechtbank (getuigenis was verboden door slaven), had geen recht op eigendom, kon alleen trouwen met toestemming van hun eigenaar en werd beschouwd om een ​​chattel te zijn, dat is het (roerende) eigendom van de slavenhouder. Bekering tot de islam gaf een slaaf niet automatisch vrijheid noch verleende het hun kinderen vrijheid. Terwijl hoogopgeleide slaven en militairen hun vrijheid wonnen, bereikten degenen die voor basistaken werden gebruikt zelden vrijheid. Bovendien was het geregistreerde sterftecijfer hoog - dit was nog steeds significant zelfs in de negentiende eeuw en werd opgemerkt door westerse reizigers in Noord-Afrika en Egypte.

Slaven werden verkregen door verovering, eerbetoon uit vazalstaten, nakomelingen (kinderen van slaven waren ook slaven, maar omdat veel slaven werden gecastreerd was dit niet zo gebruikelijk als het was geweest in het Romeinse rijk) en aankoop. De laatste methode zorgde voor de meerderheid van de slaven, en aan de grenzen van het Islamitische Rijk werden een groot aantal nieuwe slaven klaargemaakt voor verkoop. De meerderheid van deze slaven kwam uit Europa en Afrika - er waren altijd ondernemende locals klaar om hun landgenoten te ontvoeren of te vangen.

Zwarte Afrikanen werden vanuit West-Afrika, van Tsjaad naar Libië, langs de Nijl vanuit Oost-Afrika en langs de kust van Oost-Afrika naar de Perzische Golf getransporteerd naar het Islamitische rijk over de Sahara naar Marokko en Tunesië. Deze handel was ruim 600 jaar diep geworteld voordat Europeanen arriveerden en had de snelle uitbreiding van de islam in Noord-Afrika aangejaagd.

Tegen de tijd van het Ottomaanse rijk werden de meeste slaven verkregen door overvallen in Afrika. De Russische expansie had een einde gemaakt aan de bron van 'uitzonderlijk mooie' vrouwelijke en 'dappere' mannelijke slaven uit de Kaukasiërs - de vrouwen werden zeer gewaardeerd in de harem, de mannen in het leger. De grote handelsnetwerken in Noord-Afrika hadden evenveel te maken met het veilige transport van slaven als andere goederen. Een analyse van prijzen op verschillende slavenmarkten toont aan dat eunuchen hogere prijzen haalden dan andere mannen, wat de castratie van slaven vóór export aanmoedigde.

Documentatie suggereert dat slaven in de hele islamitische wereld voornamelijk werden gebruikt voor huishoudelijke en commerciële doeleinden. Eunuchen werden vooral gewaardeerd voor lijfwachten en vertrouwelijke bedienden; vrouwen als concubines en menials. Een moslim-slavenhouder had wettelijk het recht om slaven te gebruiken voor seksueel genot.

Naarmate primair bronnenmateriaal beschikbaar komt voor westerse wetenschappers, wordt de voorkeur voor stedelijke slaven in twijfel getrokken. Records tonen ook aan dat duizenden slaven werden gebruikt in bendes voor landbouw en mijnbouw. Grote landeigenaren en heersers gebruikten duizenden van dergelijke slaven, meestal in barre omstandigheden: 'van de Saharaanse zoutmijnen wordt gezegd dat er geen slaaf langer dan vijf jaar woonde.¹"

Referenties

1. Bernard Lewis Race en slavernij in het Midden-Oosten: een historisch onderzoek, Hoofdstuk 1 - Slavery, Oxford Univ Press 1994.