De levensduur van het Perzische rijk

Het oorspronkelijke Perzische (of Achaemenidische) rijk, zoals opgericht door Cyrus de Grote in de 6e eeuw voor Christus, duurde slechts ongeveer 200 jaar tot de dood van Darius III in 330 voor Christus, na zijn nederlaag door Alexander de Grote. De kerngebieden van het rijk werden vervolgens geregeerd door Macedonische dynastieën, voornamelijk de Seleuciden, tot het einde van de 2e eeuw voor Christus. In het begin van de 2e eeuw voor Christus stichtten de Parthen (die geen Perzen waren maar eerder afstamden van een tak van de Scythen) een nieuw koninkrijk in Oost-Iran, oorspronkelijk in een afgescheiden provincie van het Seleucidische rijk. In de loop van de volgende halve eeuw namen ze geleidelijk veel van de rest van wat ooit door Perzië gecontroleerd grondgebied was overgenomen over, waarbij Media, Perzië en Babylonië aan hun bedrijven werden toegevoegd. Romeinse schrijvers uit de vroege keizerlijke periode verwijzen soms naar deze of die keizer die oorlog voert met "Perzië", maar dit is echt een poëtische of archaïsche manier om naar het Parthische koninkrijk te verwijzen.

Sassanid-dynastie

De Parthen (ook wel de Arsacid-dynastie genoemd) bleven in controle tot het begin van de 3e eeuw na Christus, maar tegen die tijd werd hun staat ernstig verzwakt door gevechten en werden ze omvergeworpen door de inheemse Perzische Sassanid-dynastie, die militante Zoroastriërs waren. Volgens Herodian claimden de Sassaniden al het grondgebied dat ooit werd geregeerd door de Achaemeniden (waarvan een groot deel nu in Romeinse handen was) en, althans voor propagandadoeleinden, besloten te doen alsof de 550+ jaar sinds de dood van Darius III nooit gebeurd. Ze bleven de komende 400 jaar wegvagen op het Romeinse grondgebied en kwamen uiteindelijk in de controle over de meeste provincies die ooit werden geregeerd door Cyrus et al. Dit viel echter allemaal uit elkaar toen de Romeinse keizer Heraclius in A.D. 623-628 een succesvolle tegen-invasie lanceerde, die de Perzische staat in totale chaos wierp waar het nooit van herstelde. Kort daarna vielen de islamitische hordes binnen en verloor Perzië zijn onafhankelijkheid tot de 16e eeuw toen de Safavid-dynastie aan de macht kwam.

Gevel van continuïteit

De sjahs van Iran handhaafden de pretentie van een ononderbroken continuïteit uit de dagen van Cyrus, en de laatste die een enorme optocht hield in 1971 om de 2500e verjaardag van het Perzische rijk te vieren, maar hij hield niemand voor de gek die bekend was met de geschiedenis van de regio.

Hoewel het Perzische rijk alle anderen lijkt te hebben overschaduwd, was Perzië een grote macht in 400 voor Christus. en controleerde een groot deel van de Ionische kust. We horen ook veel later over Perzië ten tijde van Hadrianus en Rome vermeed naar alle waarschijnlijkheid langdurig conflict met deze rivaliserende macht.