In de studie van kunst is een vorm een ingesloten ruimte, een begrensde tweedimensionale vorm die zowel lengte als breedte heeft. Vormen zijn een van de zeven elementen van kunst, de bouwstenen die kunstenaars gebruiken om afbeeldingen op canvas en in onze geest te maken. De grenzen van een vorm worden bepaald door andere elementen van de kunst, zoals lijnen, waarden, kleuren en texturen; en door waarde toe te voegen, kun je een vorm veranderen in een illusie van zijn driedimensionale neef, vorm. Als kunstenaar of iemand die kunst waardeert, is het belangrijk om volledig te begrijpen hoe vormen worden gebruikt.
Vormen zijn overal en alle objecten hebben vorm. Tijdens het schilderen of tekenen, maakt u een vorm in twee dimensies: lengte en breedte. U kunt waarde toevoegen om het hoogtepunten en schaduwen te geven, waardoor het er meer driedimensionaal uitziet.
Het is echter pas wanneer vorm en vorm elkaar ontmoeten, zoals in de beeldhouwkunst, dat een vorm echt driedimensionaal wordt. Dat komt omdat vorm wordt gedefinieerd door een derde dimensie, diepte, toe te voegen aan de twee platte dimensies. Abstracte kunst is het meest voor de hand liggende voorbeeld van het gebruik van vorm, maar het vormelement, zowel organisch als geometrisch, staat centraal in veel, zo niet de meeste kunstwerken.
In de meest basale vorm wordt een vorm gemaakt wanneer een lijn wordt ingesloten: een lijn vormt de grens en de vorm is de vorm die door die grens wordt omschreven. Lijn en vorm zijn twee elementen in de kunst die bijna altijd samen worden gebruikt. Drie lijnen worden gebruikt om een driehoek te maken, terwijl vier lijnen een vierkant kunnen maken.
Vormen kunnen ook door de kunstenaar worden gedefinieerd met behulp van waarde, kleur of textuur om ze te onderscheiden. Vormen kunnen een lijn bevatten om dit te bereiken, of misschien niet: vormen gemaakt met collages worden gedefinieerd door de randen van contrasterend materiaal.
Geometrische vormen zijn die welke in de wiskunde worden gedefinieerd en gemeenschappelijke namen hebben. Ze hebben duidelijke randen of grenzen en kunstenaars gebruiken vaak hulpmiddelen zoals gradenbogen en kompassen om ze te maken, om ze wiskundig nauwkeurig te maken. Vormen in deze categorie zijn cirkels, vierkanten, rechthoeken, driehoeken, polygonen, enzovoort.
Doeken zijn meestal rechthoekig van vorm en definiëren impliciet de duidelijke randen en grenzen van een schilderij of foto. Kunstenaars zoals Reva Urban breken doelbewust uit de rechthoekige mal door niet-rechthoekige doeken te gebruiken of door stukken toe te voegen die uit de frames steken of door driedimensionale zwellingen, dips en uitsteeksels toe te voegen. Op deze manier gaat Urban verder dan de tweedimensionaliteit van een rechthoekige opsluiting, maar verwijst toch naar de vormen.
Geometrische abstracte kunst zoals Compositie II van Piet Mondriaan in rood, blauw en geel (1930) en Compositie XI (1918) van Theo van Doesburg vestigde de beweging De Stijl in Nederland. De appel van de Amerikaanse Sarah Morris (2001) en het werk van straatkunstenaar Maya Hayuk zijn recentere voorbeelden van schilderijen met geometrische vormen.
Hoewel geometrische vormen goed gedefinieerd zijn, zijn biomorfe of organische vormen precies het tegenovergestelde. Teken een gebogen, halfronde lijn en verbind deze waar je begon en je hebt een amoebe-achtige organische of vrije vorm.
Organische vormen zijn individuele creaties van de kunstenaars: ze hebben geen namen, geen gedefinieerde hoeken, geen normen en geen hulpmiddelen die hun creatie ondersteunen. Ze zijn vaak te vinden in de natuur, waar organische vormen zo amorf kunnen zijn als een wolk of zo precies als een blad.
Organische vormen worden vaak gebruikt door fotografen, zoals Edward Weston in zijn opmerkelijk sensuele beeld Pepper No. 30 (1930); en door kunstenaars zoals Georgia O'Keeffe in haar koeienschedel: rood, wit en blauw (1931). Organische abstracte kunstenaars zijn onder meer Wassily Kandinsky, Jean Arp en Joan Miro.
Vorm kan ook werken met de elementruimte om positieve en negatieve spaties te maken. Ruimte is een van de zeven elementen en in sommige abstracte kunst definieert het vormen. Als u bijvoorbeeld een effen zwarte koffiekop op wit papier tekent, is zwart uw positieve ruimte. De witte negatieve ruimte eromheen en tussen het handvat en de beker helpt bij het definiëren van de basisvorm van die beker.
Negatieve en positieve ruimtes werden met grote verbeelding gebruikt door M.C. Escher, in voorbeelden zoals Sky and Water 1 (1938), waarin donkere beelden van een vliegende gans evolueren door geleidelijk lichtere en vervolgens donkerdere stappen in donkere zwemmende vissen. De Maleisische kunstenaar en illustrator Tang Yau Hoong gebruikt negatieve ruimte om politiek commentaar te geven op stadsgezichten, en moderne en oude tattoo-artiesten gebruiken positieve en negatieve ruimtes die inkt combineren met ongetatoeëerd vlees.
In de eerste fasen van het tekenen, zullen kunstenaars hun onderwerpen vaak opsplitsen in geometrische vormen. Dit is bedoeld om hen een basis te geven waarop ze het grotere object met meer details en in de juiste verhouding kunnen maken.
Bij het tekenen van een portret van een wolf kan een kunstenaar bijvoorbeeld beginnen met geometrische basisvormen om de oren, de snuit, de ogen en het hoofd van het dier te definiëren. Dit vormt de basisstructuur van waaruit hij het uiteindelijke kunstwerk zal maken. Vitruvian Man van Leonardo da Vinci (1490) gebruikte geometrische vormen van cirkels en vierkanten om de anatomie van een menselijke man te definiëren en becommentariëren.
Als een acute waarnemer kun je elk object opsplitsen in zijn basisvorm: alles bestaat uit een reeks basisvormen. Het verkennen van het werk van de kubistische schilders is een geweldige manier om te zien hoe kunstenaars met dit elementaire concept in de kunst spelen.
Kubistische schilderijen zoals Pablo Picasso Les Desmoiselles d'Avignon (1907) en Marcel Duchamp's Naakt Descending a Staircase No. 3 (1912) gebruiken geometrische vormen als speelse en beklijvende verwijzingen naar de organische vormen van het menselijk lichaam.