Tarzan van de apen is geschreven door Edgar Rice Burroughs, een Amerikaanse auteur die vooral bekend staat om zijn sciencefiction-, fantasie- en avonturenverhalen. In 1912 werd het verhaal geserialiseerd in een pulp fiction magazine. Het werd in 1914 in nieuwe vorm gepubliceerd. Tarzan van de apen was zo populair onder lezers dat Burroughs meer dan twee dozijn vervolgboeken schreef over de avonturen van Tarzan. Het verhaal blijft een klassieke avonturenroman, maar de onderstroom van racisme die door de tekst loopt, heeft tot een meer gecompliceerde erfenis geleid.
Aan het einde van de 19e eeuw vinden John en Alice Clayton de graaf en graaf gestrand aan de westkust van Afrika. Ze bouwen een schuilplaats in de jungle en Alice bevalt van een zoon. Het kind heet John, naar zijn vader. Wanneer de jonge John Clayton pas een jaar oud is, sterft zijn moeder. Kort daarna wordt zijn vader gedood door een aap genaamd Kerchak.
De jonge John Clayton wordt geadopteerd door een vrouwelijke aap genaamd Kala, die hem Tarzan noemt. Tarzan groeit op met de apen, zich er volledig van bewust dat hij anders is dan zijn apenfamilie maar zich niet bewust van zijn menselijke erfgoed. Hij ontdekt uiteindelijk de schuilplaats die zijn biologische ouders hebben gebouwd, evenals enkele van hun bezittingen. Hij gebruikt hun boeken om zichzelf Engels te leren lezen en schrijven. Hij heeft echter nooit een ander mens gehad om mee te praten, dus hij is niet in staat om de 'taal van de mensen' te spreken.
Opgroeien in de jungle helpt Tarzan een felle jager en krijger te worden. Wanneer de wilde aap Kerchak aanvalt en hem probeert te doden, wint Tarzan het gevecht en neemt Kerchak's plaats in als de koning der apen. Wanneer Tarzan iets meer dan 20 jaar oud is, ontdekt hij een groep schatzoekers gestrand op de kust. Tarzan beschermt hen en redt een jonge Amerikaanse vrouw genaamd Jane.
Jane en Tarzan worden verliefd en wanneer Jane Afrika verlaat, besluit Tarzan uiteindelijk haar op te sporen door naar de VS te reizen. Tijdens de reis leert Tarzan Frans en Engels te spreken en probeert hij "beschaafde" manieren te ontwikkelen. Hij ontmoet ook Paul D'Arnot, een Franse marineofficier die ontdekt dat Tarzan de rechtmatige erfgenaam is van een gerespecteerd Engels landgoed.
Wanneer Tarzan in de VS arriveert, redt hij Jane opnieuw van gevaar, maar ontdekt al snel dat ze verloofd is met de man genaamd William Clayton. Ironisch genoeg is William Clayton de neef van Tarzan en zal hij het landgoed en de titel erven die rechtmatig aan Tarzan toebehoren.
Tarzan weet dat als hij de erfenis van zijn neef neemt, hij ook de veiligheid van Jane zal wegnemen. Daarom besluit hij omwille van het welzijn van Jane zijn ware identiteit als graaf van Greystoke niet te onthullen.
escapisme: Op verzoek van een redacteur om een artikel te schrijven over het thema van de Tarzan-boeken, zei Edgar Rice Burroughs dat het thema uit slechts één woord bestaat: Tarzan. Burroughs beweerde dat de Tarzan-boeken geen specifieke boodschap of morele agenda hadden; eerder zei hij, Tarzan van de apen was bedoeld als een ontsnapping uit gedachte, discussie en argumentatie.
Beschaving: De roman roept vragen op over de ware betekenis van beschaving. Tarzan vertoont gedrag dat buitenstaanders beschaafd vinden, zoals het eten van rauw vlees en het afvegen van zijn handen aan zijn kleding na een maaltijd. Leden van de "geciviliseerde" samenleving daarentegen vertonen gedragingen die Tarzan ongepast lijken. Bijvoorbeeld, de zogenaamd geciviliseerde mannen bende op dieren en gebruiken wapens die hen een oneerlijk voordeel geven tijdens een jacht. Tarzan voldoet uiteindelijk aan veel van deze 'geciviliseerde' normen, maar hij concludeert dat hij nog steeds wild van hart is.
Racisme: Racisme is een altijd aanwezig thema in Tarzan van de apen. Witte karakters, inclusief Tarzan, zijn geschreven als superieure wezens. De vader van Tarzan wordt een lid van de 'hogere blanke rassen' genoemd. Tarzan wordt ook afgeschilderd als fysiek en genetisch superieur aan de inheemse stammen die in de buurt wonen. Deze zwarte Afrikaanse personages worden 'arme wilde negers' genoemd met 'beestachtige gezichten'. Tarzan probeert geen vriendschap met hen te sluiten, met hen te communiceren of hen te beschermen, maar hij levert grote inspanningen om de blanke mannen te helpen en ondersteunen die hij ontmoet elkaar in de jungle. De roman houdt ook in dat Tarzan zichzelf kan leren lezen en schrijven vanwege zijn blanke afkomst.
Tarzan van de apen is geclassificeerd als een avonturenroman. De gevaren van de jungle en de strijd tussen leven en dood tussen personages zijn bedoeld om lezers een gevoel van opwinding te geven. Burroughs verklaarde verschillende keren dat het verhaal werd beïnvloed door de Romeinse mythe van Romulus en Remus. Tarzan van de Apen heeft ook andere werken beïnvloed. Het is aangepast in films, strips en radio-avontuurprogramma's.
De volgende citaten worden gesproken door Tarzan, nadat hij 'de taal van de mensen' heeft leren spreken.